ბაზალეთიდან დანახული კოსმოსი

ღამის ცა პირველად 2011 წელს მთაში მოგზაურობისას გადავიღე. თუმცა ასტროფოტოგრაფიით ჩემი სერიოზულად გატაცება წლების შემდეგ დავით დვალის გარშემო მცირე ჯგუფის შეკრებას უკავშირდება. 2015 წელს სხვადასხვა პროფესიის რამდენიმე მოყვარული ასტროფოტოგრაფი დავით დვალმა გაგვაერთიანა და „ჯეო-ასტრო“ დავირქვით. წლების განმავლობაში ვეძებდით ბნელ და სუფთა ღამის ცას თბილისთან ახლოს, სადაც ჩვენი ასტროფოტოგრაფიული ბაზა დაიდებდა ბინას. ძებნის პროცესში მოვიარეთ თითქმის მთელი აღმოსავლეთი და სამხრეთი საქართველო. ვიღებდით ღამის ცას, ვზომავდით ცის სიბნელეს, ვამოწმებდით უღრუბლო დღეების სტატისტიკას, გამთენიისას კი ქალაქში ვბრუნდებოდით და გადაღებულ მასალას ვარჩევდით.

ღამის ცის ძებნაში, ბუნებრივია, არაერთხელ ვესტუმრეთ აბასთუმნის ობსერვატორიას და ხარისხიანი ფოტომასალაც დავაგროვეთ. აბასთუმნის ცა გამორჩეულია გამჭვირვალობით და სიბნელით, რასაც უკანასკნელ წლებში სერიოზულ საფრთხეს უქმნის მიმდებარე ტერიტორიის მზარდი განაშენიანება და შედეგად, ღამის განათება. ამას ემატება დედამიწის ორბიტაზე მომრავლებული თანამგზავრები, რომლებიც არა მხოლოდ აბასთუმნის, არამედ მთელი მსოფლიოს ასტროფოტოგრაფების თავის ტკივილი გახდა.

როგორც წესი, გადაღებებზე ჯგუფის წევრები ერთად დავდიოდით, მაგრამ იყო ისეთი ღამეებიც, როდესაც ერთ-ერთ ჩვენგანს გამოსახულების დასასრულებლად დამატებითი გადაღება, დამატებითი კადრების შეკრება სჭირდებოდა. ერთ-ერთ ასეთ საღამოს, როდესაც აბასთუმნიდან დაბრუნებულს საკმარისი ფოტომასალა არ ჩამომყვა, რომ როზეტას ნისლეულის (NGC2237) გადაღება დამესრულებინა, მარტო წავედი სოფელ ბაზალეთისკენ. ტელესკოპის გამართვას რამდენიმე საათი დასჭირდა და როდესაც უკვე გადაღების ავტომატიზებული მიმდევრობა გავუშვი, მარტო მყოფს ბევრი დრო მქონდა გასაყვანი. ამ დროს მომაფიქრდა ავტოპორტრეტის გადაღება ტელესკოპთან ერთად, რომელიც იმ მომენტში როზეტას ნისლეულზე იყო ფოკუსირებული. ციფრული კამერა შტატივზე შემოვდგი, ექსპოზიცია გავასწორე და ლეპტოპის ეკრანი განათების წყაროდ გამოვიყენე, რომ ჩემი სხეულის ანარეკლი შუქი რამდენჯერმე დამეფიქსირებინა ფოტოაპარატის სენსორზე ერთ კადრში. როზეტას ნისლეულის იმ ღამეს დასრულებული ფოტო დღემდე ჩემი ერთ-ერთი საყვარელი ნამუშევარია, ეს ავტოპორტრეტი კი იმ ღამის სოლო მოგზაურობის მოგონებებს ინახავს. დავით დვალის 80-მილიმეტრიანი რეფრაქტორული ტელესკოპი, რომელიც ამ ფოტოზეა გამოსახული, ჩვენი „ჯეო-ასტროს“ ჯგუფის წევრების ხელიდან ხელში გადადიოდა და აღნიშნული ხელსაწყოთი ღრმა კოსმოსის არაერთი გამორჩეული ნამუშევარი გვაქვს გადაღებული.

როდესაც საკუთარი ნიუტონის ტიპის ტელესკოპი შევიძინე, მაშინვე აბასთუმნისკენ გავწიე ახალი ტექნიკის „საუკეთესო ცის“ ქვეშ გამოსაცდელად დავით დვალთან ერთად. „ჯეო-ასტროს“ ჯგუფის დანარჩენი წევრები იმავე დროს ბაზალეთში შეიკრიბნენ და იქიდან იღებდნენ ღამის ცას. ერთმანეთს ვუზიარებდით ემოციებს.

ნიუტონის ტიპის ტელესკოპი ყველაზე მძლავრი ოპტიკური ინსტრუმენტი იყო, რომელსაც გაცილებით მეტი შუქის შეკრება შეეძლო ღამის ცის გადასაღებად, ვიდრე იმ ტელესკოპებს, რომლებსაც მანამდე ვიყენებდი. 2016 წლის 3 ნოემბერს ასტროფოტოგრაფების ჯგუფმა ბაზალეთისკენ ავიღეთ გეზი, რომ ღამის ცაზე უკვე კარგად ამოსული ორიონის ნისლეული გადაგვეღო. რადგან ორიონის ნისლეული უკვე არაერთხელ მქონდა გადაღებული, გადავწყვიტე ამ შემთხვევაში მცირე ექსპერიმენტი ჩამეტარებინა, რომ ჩემი ახალი ტელესკოპის შესაძლებლობების ზღვარი შემემოწმებინა. ტელესკოპის სადგარი, რომელიც გადაღებისას ტელესკოპის ციურ სხეულზე მიდევნებას უზრუნველყოფს, როგორც წესი, დამხმარე გიდირების კამერას იშველიებს და ტელესკოპი მიკროშესწორებებით იდეალურად მიჰყვება ამორჩეულ ობიექტს. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მკვეთრი სურათის მისაღებად, როდესაც ტელესკოპი ხანგრძლივი ექსპოზიციით (მაგალითად, 5-წუთიანი ექსპოზიცია ერთი კადრისთვის) და, თანაც, დიდი ფოკუსური მანძილით იღებს. რადგან ორიონის ნისლეული საკმაოდ კაშკაშაა, ხოლო ჩემი 200-მილიმეტრიანი ნიუტონური ტელესკოპის შუქის შემკრები ძალა საკმარისზე მეტია ასეთი ობიექტის გადასაღებად, გადავწყვიტე, გიდირების გარეშე, 30-წამიანი ექსპოზიციებით მემუშავა. როგორც წესი, ინდივიდუალური კადრების უმნიშვნელო დეფექტებს შემდგომი დამუშავებისას ყურადღებას არ ვაქცევთ, თუმცა ამ შემთხვევაში ექსპერიმენტის „ხათრით“ თითოეული კადრი ცალ-ცალკე გულდასმით შევამოწმე. დაახლოებით 100 კადრიდან 83 ყველაზე მკვეთრი გამოსახულება შევარჩიე და მხოლოდ ისინი გამოვიყენე საბოლოო სურათის მისაღებად. შედეგად, ორიონის ნისლეულის საკმაოდ მკვეთრი და მაღალი დეტალიზაციის გამოსახულება მივიღე. ეს კადრი ასტროფოტოგრაფების საერთაშორისო პლატფორმაზე გამოვაქვეყნე ჩემი მცირე ექსპერიმენტის აღწერასთან ერთად და იმ დღის რჩეული კადრი გახდა.

დროთა განმავლობაში მივხვდით, რომ გადასაღებად ყველაზე ხშირად სოფელ ბაზალეთში დავდიოდით და ამ ფონზე სრულებით ბუნებრივი ჩანდა, რომ სწორედ აქ დაედო ბინა ჩვენს ასტროფოტოგრაფიულ ობსერვატორიას. ახლა, თუ ბაზალეთის ტბას ჩაუვლით და სოფელ ბაზალეთისკენ განაგრძობთ სვლას, აუცილებლად მოგხვდებათ თვალში არაორდინარული ფორმის შენობა, საიდანაც „ჯეო-ასტროს“ ჯგუფის ტელესკოპები ღრმა კოსმოსს იღებენ.