ბრაზი წყვდიადში
ინდოელი პოლიციელების მიერ საფანტის იარაღით დაბრმავებული თინეიჯერი ქაშმირის სასტიკი კონფლიქტის სიმბოლოა


ბრაზი წყვდიადში
ინდოელი პოლიციელების მიერ საფანტის იარაღით დაბრმავებული თინეიჯერი ქაშმირის სასტიკი კონფლიქტის სიმბოლოა
34°05’08“ N, 74°48’20“ E
ფარზან შეიხი საძინებელ ოთახში იყო და საშინაო დავალებას წერდა, როდესაც ქუჩიდან აურზაურის ხმა მოესმა. ეს ამბავი 2017 წლის 28 მარტის ნაშუადღევს მოხდა, როდესაც ფარზანის უბანში, შრინაგარში – ქაშმირის ინდოეთის მიერ კონტროლირებად ზონაში – სამგლოვიარო პროცესიამ ჩაიარა.
ცნობისმოყვარეობით შეპყრობილი თექვსმეტი წლის ბიჭი ქუჩაში გამოვიდა. ფარზანმა ჯერ სუდარაში გახვეულ ცხედარს მოჰკრა თვალი, შემდეგ პროქაშმირული ლოზუნგები მოესმა და ინდოელი პოლიციელები დაინახა, რომლებიც დემონსტრაციის დასაშლელად ცრემლსადენ გაზს და საფანტის იარაღს იყენებდნენ.
„დავინახე, როგორ მიმიზნებდა პოლიციელი იარაღს“, მითხრა ფარზანმა. „ეს იყო ბოლო რამ, რაც დავინახე“.

ბიჭი ძირს დაეცა, მარცხენა თვალიდან სისხლი ასხამდა; მუცელი, მკერდი და ყელი საფანტით ჰქონდა დაცხრილული. უცნობმა კაცმა მოპედზე შეისვა და შრინაგარის მთავარ სახელმწიფო საავადმყოფოში მიიყვანა. სწორედ იქ მიაგნეს ფარზანის მშობლებმა შვილს.
შეიხი ცალი თვალით დაბრმავდა. ბიჭს იმ იარაღით ესროლეს, რომლის აკრძალვაც Amnesty International-მა ინდოეთის მთავრობას რამდენჯერმე მოსთხოვა. იარაღის თითოეული ვაზნა მეტალის 630-მდე პატარა ბურთულითაა გატენილი, რომელიც გასროლისას სხვადასხვა მიმართულებით იფანტება. ინდოელი სამართალდამცავები საფანტის იარაღს განსაკუთებულ შემთხვევებში იყენებენ. საფანტი ადამიანს არ კლავს, მაგრამ შეიძლება მსხვერპლი სამუდამოდ დაასახიჩროს.
1947 წლიდან, როდესაც ინდოეთმა და პაკისტანმა დამოუკიდებლობა მოიპოვეს, ქაშმირი მუდმივი დაძაბულობის კერაა. ჰიმალაის მთებში მდებარე მეტწილად მუსლიმანებით დასახლებული ეს რეგიონი უკვე ნახევარი საუკუნეა, სამ სახელმწიფოს შორისაა გახლეჩილი. კონფლიქტში ჩინეთიც არის ჩართული, რომელიც ამჟამად ქაშმირის ერთ მეხუთედს აკონტროლებს.
უკვე რამდენიმე ათეული წელია, რაც ქაშმირელები დამოუკიდებლობისთვის იბრძვიან, თუმცა ბევრია ისეთი, ვისაც ინდოეთთან ან პაკისტანთან შეერთება სურს.
1989 წელს ქაშმირელი სეპარატისტების საბრძოლო დაჯგუფება ჩამოყალიბდა, რამაც კიდევ უფრო გაამწვავა კონფლიქტი. ინდოეთის მთავრობა შეიარაღებულ დაჯგუფებას ტერორისტებად განიხილავს და მათ წინააღმდეგ ინდოეთის ჯარს და რეზერვისტთა ცენტრალურ პოლიციურ ძალას (CRPF) იყენებს. კონფლიქტს ინდოეთის მთავრობის ცნობით 40 000, ხოლო ქაშმირელი სეპარატისტების მონაცემებით 95 000-მდე ადამიანი ემსხვერპლა.

2016 წლის ივლისში ინდოეთის სახელმწიფო ძალებთან შეტაკებისას სახელგანთქმული ქაშმირელი მებრძოლის დაღუპვის გამო ხალხში საპროტესტო აქციების ახალმა ტალღამ იფეთქა. მას შემდეგ საფანტის იარაღისგან მიღებული თვალის დაზიანების გამო ქაშმირის სახელმწიფო საავადმყოფოში ათასზე მეტი პაციენტი მოხვდა. მიუხედავად იმისა, რომ დემონსტრაციები ინდოეთის სხვა რეგიონებშიც ხშირად ეწყობა, პოლიცია საფანტის იარაღს მხოლოდ ქაშმირში იყენებს. ინდოეთის პოლიციაში ამ ფაქტთან დაკავშირებით კომენტარს არ აკეთებენ.
2017 წლის 7 აგვისტოს ფარზან შეიხი ქუჩის ლამპიონის ჩასაქრობად გარეთ გავიდა, რადგან შუქი პირდაპირ მის საძინებელში შედიოდა. „როდესაც სინათლე ჩავაქრე, მანქანის ხმა მომესმა“, ამბობს შეიხი. ეს ცენტრალური პოლიციური ძალების ერთ-ერთი რეზერვისტი იყო. მას შეიხი არ გაუფრთხილებია. ბიჭმა მხოლოდ გასროლის ხმა გაიგო, რომელიც ღამის სიმშვიდეში კიდევ უფრო მკვეთრად გაისმა.
„როდესაც თვალი გავახილე, ირგვლივ სრული სიბნელე იდგა“, ამბობს ბიჭი, რომელსაც საფანტი ახლა უკვე მარჯვენა თვალში მოხვდა.
ოპერაციებმა უშედეგოდ ჩაიარა; ექიმები ამბობენ, რომ შეიხს მარჯვენა თვალში მხედველობა ვერ აღუდგება. მარცხენა თვალთან დაკავშირებით ექიმები იმედოვნებენ, რამდენიმე რთული ოპერაციის შემდეგ მხედველობის 40-50% შეიძლება აღდგეს.
„არაფრის გამო დავბრმავდი“, ამბობს შეიხი. „ბრაზი მახრჩობს – ყველას მიმართ“. თუ მხედველობა ნაწილობრივ მაინც აღუდგა, ბიჭს სურს, ამბოხებულთა რაზმს შეუერთდეს. „პირადად არავის ვემტერები“, ამბობს იგი. „თითოეული მათგანი ჩემი მტერია. თითოეული მათგანი, რომელიც ინდოეთის პოლიციაში მსახურობს“.
სრული ვერსია წაიკითხეთ ივნისის ნომერში.