თბილი და მფეთქავი გული მიჭირავს. ეს გრეიპფრუტის ზომის ქსოვილი ალისფერ, ვარდისფერ და თეთრად მოელვარე სფეროდ იკვრება.

ტრადიციული ჩინური მედიცინა – ალბათ სულ ერთი-ორი თემა თუ წარმოშობს მასზე ცხარე დებატებს ჯანდაცვის დასავლურ სისტემაში. ტრადიციულმა მედიცინამ ძირეულად შეიძლება შეცვალოს თანამედროვე მედიცინა. არქტიკიდან ამაზონამდე თუ ციმბირიდან სამხრეთ წყნარ ოკეანემდე, მთელ მსოფლიოში არაერთმა კულტურამ შექმნა ტრადიციული წამლობის გამორჩეული კარაბადინი, მაგრამ ჩინეთი, თავისი უძველესი და უწყვეტი სამედიცინო დაკვირვებებით, ყველაზე დიდ საუნჯეს უხსნის სამეცნიერო კვლევებს.

ჩინური სამედიცინო ჩანაწერები ძვ.წ. III საუკუნემდეც კი მიდის. ამ პერიოდში მკურნალებმა უკვე დაიწყეს სხეულის გამოკვლევა, მისი ფუნქციების ახსნა თუ ორგანიზმის რეაქციების აღწერა სხვადასხვა ტიპის სამკურნალო საშუალებაზე – ბალახეული წამლები, მასაჟი თუ აკუპუნქტურა. 2200 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში მკვლევართა თაობები სულ უფრო ზრდიდნენ და ხვეწდნენ სამედიცინო ცოდნას. შედეგად, დაგროვდა ფუნდამენტური ლიტერატურა, რომელიც ინფორმაციას მოიცავდა ჯანმრთელობის უამრავი ტიპის პრობლემაზე, მათ შორის გაციებაზე, ვენერიულ დაავადებებზე, პარალიზსა თუ ეპილეფსიაზე. აღნიშნული ცოდნა შემოინახა წიგნებსა და ხელნაწერებში.

XX საუკუნის დასაწყისამდე ჩინეთში მკურნალობის ძირითად ფორმად კვლავ ტრადიციული მედიცინა რჩებოდა. შემდეგ ცინის დინასტიის უკანასკნელი იმპერატორი ჩამოაგდო სუნ იატსენმა, რომელსაც დასავლეთში მიეღო სამედიცინო განათლება და ნელ-ნელა ქვეყანაში მეცნიერებაზე დაფუძნებული მკურნალობის მეთოდები შემოვიდა. დღეს ჩინელ ექიმებს ამზადებენ და ლიცენზიებს ანიჭებენ ულტრათანამედროვე სამედიცინო პრაქტიკის საფუძველზე, მაგრამ ტრადიციული მედიცინა კვლავ აქტიურად მონაწილეობს ქვეყნის ჯანდაცვის სისტემაში. ჩინეთის საავადმყოფოთა უმრავლესობაში ნახავთ განყოფილებას, რომელიც უძველესი სამკურნალო მეთოდებით ხელმძღვანელობს. ჩინეთის პრეზიდენტმა სი ძინპინმა ტრადიციული მედიცინა აქცია ჯანდაცვის პოლიტიკის არსებით რგოლად და აღნიშნა მისი პოტენციალი მკურნალობის ხარჯის დასაწევად თუ ინოვაციური მეთოდების დასანერგად, აღარაფერს ვამბობთ ჩინეთის ეროვნული იმიჯის ამაღლებაზე. XXI საუკუნეს მან უწოდა ტრადიციული მედიცინის ახალი ოქროს ხანა.

სამეცნიერო კვლევის კუთხით აბსოლუტურად დასაშვებია, რომ ტრადიციული მედიცინა მართლაც იდგეს ახალი ოქროს ხანის ზღურბლზე. წამყვანი უნივერსიტეტები და მათი მეცნიერები დასავლეთიდან თუ აღმოსავლეთიდან სწორედ ტრადიციულ მედიცინას რთავენ მეცნიერებაში კიბოს, დიაბეტსა თუ პარკინსონის მსგავს დაავადებებთან საბრძოლველად.

სრული ვერსია წაიკითხეთ იანვრის ნომერში.

პიტერ გვინმა შავარდნებზე დაწერა სტატია 2018 წლის ოქტომბრის ნომერში. ფრიც ჰოფმანი ჩინეთის ამბებს 25 წლის განმავლობაში აშუქებს.