ცის მბრძანებლები
საუკუნეების განმავლობაში ადამიანმა შავარდენთან – დედამიწის ყველაზე სწრაფ ბინადართან – განსაკუთრებული კავშირი დაამყარა. ამ ფრინველის წვრთნის შეიხისა და მისი ბაზიერისეული მეთოდით შავარდნის დაცვის ჩინებული მოდელი შეიძლება შევიმუშავოთ


ცის მბრძანებლები
საუკუნეების განმავლობაში ადამიანმა შავარდენთან – დედამიწის ყველაზე სწრაფ ბინადართან – განსაკუთრებული კავშირი დაამყარა. ამ ფრინველის წვრთნის შეიხისა და მისი ბაზიერისეული მეთოდით შავარდნის დაცვის ჩინებული მოდელი შეიძლება შევიმუშავოთ
განთიადი ლურჯად ეფინება არაბეთის უდაბნოს დაჩრდილულ კონტურებს, შეიხი ბუტი ბინ მაკტუმ ბინ ჯუმა ალ მაკტუმი და მისი ვაჟი სალოცავად იმუხლებიან. ხავერდოვანი ქვიშა ჯერაც ცივია, ნაკვალევის მიხედვით, ღამით აქ ერთ ფენეკს უხეტიალია. აქვე, ქვიშის დიუნის ძირში, 12 პატარა სვეტი აღმართულა, დიუნზე კი კაცი ჩაის დასალევად გასაშლელ მაგიდას ხსნის. ჰორიზონტზე დუბაის მოციმციმე სილუეტიც მოჩანს – ესაა ადგილი, რომელიც შეიხის ბიძამ, შეიხ რაშიდ ბინ საიდ ალ მაკტუმმა, პაწაწინა ყურიდან სუპერთანამედროვე საპორტო ქალაქად აქცია.
უკანასკნელი ოცი წლის განმავლობაში შეიხმა ბუტიმ და ჰოვარდმა არაბულ ბაზიერობაში მნიშვნელოვანი ცვლილებების განხორციელებაში შეიტანეს წვლილი. რაც მთავარია, ისინი თითოეულ მონადირე ფრინველს პირადად აჯვარებენ და ზრდიან – არადა, მიიჩნეოდა, რომ ეს შეუძლებელი იყო, მანამ, სანამ ნაცისტების ერთ-ერთი ლიდერის, ჰერმან გერინგის ბაზიერი, რენც ვალერი, 1942 წელს წარმატებით გაამრავლებდა შავარდნებს ტყვეობაში. ჰოვარდისა და შეიხ ბუტის აზრით, ასეთ გამრავლებას დიდი გავლენა შეიძლება ჰქონდეს შავარდნების დაცვაზე განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ზოგიერთ სახეობას საარსებო გარემოს დაკარგვა და არალეგალური ვაჭრობა ემუქრება.

ისტორიკოსებმა ზუსტად არ იციან, როდის დაიწყო კაცობრიობამ ფრინველების დაჭერა, წვრთნა და მათი დახმარებით ისეთ ცხოველებზე ნადირობა, რომელთაც ისრით ან მახეებით ვერ იჭერდნენ. უძველეს ეპოსში, „გილგამეშიანში“, ნახსენებია, რომ ტერიტორიაზე, რომელიც დღეს ერაყს წარმოადგენს, ბაზიერობა 4000 წლის წინაც კი არსებობდა. საუკუნეების განმავლობაში შავარდნის დაჭერისა და წვრთნის პრაქტიკა ჩვენთვის ნაცნობ ცივილიზაციებში გავრცელდა. ტუტანხამონი შავარდნის საკიდით დაასაფლავეს. ბერძნებმა მონეტებზე ზევსი შავარდნის თანხლებით გამოსახეს. ერთ-ერთმა პირველმა იაპონელმა ბაზიერმა ქალმა ამ თემაზე ტრაქტატიც დაწერა. ძველ სკანდინავიელ ვაჭრებს სონღულები გასაყიდად ისლანდიიდან მთელ ევროპაში ჩაჰყავდათ.

როდესაც მარკო პოლო XIII საუკუნეში ყუბილაი-ყაენს შეხვდა, მონღოლეთის მმართველს 60 კაცი ჰყავდა დაქირავებული, რომელთაც 10 000 ბაზიერი ებარათ. ამასობაში ევროპაში საღვთო რომის იმპერატორმა, ფრიდრიხ II-მ, 30 წელი პირადად იკვლია ბაზიერობა – მისი ამომწურავი სამეცნიერო ნაშრომი დღესაც ამ სპორტის ისტორიასა და ტექნიკაზე ერთ-ერთ ყველაზე ავტორიტეტულ წიგნად ითვლება.

თუმცა, ამ პრაქტიკით არაბეთის ნახევარკუნძულზე მეტად თავს ვერც ერთი რეგიონი იწონებს – დღეს სწორედ აქ ცხოვრობს მსოფლიოს ბაზიერთა ნახევარზე მეტი. ბაზიერობა (რომელიც ქორს, არწივსა და სხვა მტაცებელ ფრინველებსაც მოიცავს) ევროპის მეფეთათვის მეტწილად სპორტი იყო, არაბეთის უდაბნოში კი – გადარჩენისთვის არსებითი იარაღი.
სრული ვერსია წაიკითხეთ ოქტომბრის ნომერში.
უფროსი რედაქტორის, პიტერ გვინის, სტატია ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკის შესახებ 2017 წლის მაისის გამოშვებაში დაიბეჭდა. ფოტოგრაფი ბრენტ სტერტონი 2017 წელს ველური ბუნების წლის საუკეთესო ფოტოგრაფად დასახელდა ფოტოებისთვის, რომლებიც მარტორქებზე ბრაკონიერობის კრიზისს ასახავს და რომლებიც National Geographic-ის 2016 წლის ოქტომბრის ნომერში გამოქვეყნდა.