გზავნილები მეცნიერებისა და ინოვაციის მოწინავე ხაზიდან
1800-იანი წლების ბოლოს და 1900-იანი წლების დასაწყისში კარტოგრაფიულმა შეცდომამ ზოგიერთი ხე მოჭრას გადაარჩინა.
საუკუნეების მანძილზე გადარჩენილები
140 წლის წინ ჩრდილოეთ მინესოტაში დაშვებულმა შეცდომამ უძველესი ფიჭვის ტყეები გადაარჩინა. ახლა ეს ხეები დაახლოებით 400 წლისაა.
1890-დან 1920 წლამდე ახალმოსახლეებმა და ხის ბარონებმა ტყეების უმეტესობა გაჩეხეს. უძველესი ფიჭვების 12-ჰექტარიანი მონაკვეთი მათ ნაჯახებს შემთხვევით გადაურჩა. აშშ-ის სამთავრობო მონაცემების მიხედვით, 1882 წლის ზამთარში ოთხი გეოდეზისტი მიდამოს აღსაწერად ტყეში გაემართა. სიცივის და ცუდი პირობების გამო იჩქარეს და ტყის მოზრდილი მონაკვეთი შემთხვევით ტბად მონიშნეს. რადგან მიწის ეს მონაკვეთი წყლის ქვეშ ეგონათ, ტყისმჭრელებმა მასზე ხეების მოჭრის უფლება არ მოითხოვეს.
თანამედროვე მოლაშქრეებს ამ უძველესი გადარჩენილი ხეების დათვალიერება შეუძლიათ, მათ შორის შტატში ყველაზე დიდი წითელი ფიჭვისა, რომლის სიმაღლე – 36, გარშემოწერილობა კი 3 მეტრია. – კეიტი თორნტონი
მიწისძვრების დათარიღების ახალი მეთოდი
ჩილეში, 8,8 მაგნიტუდის მიწისძვრის შემდეგ ჩასულმა მეცნიერებმა შენიშნეს, რომ მათ სამუშაო ტერიტორიაზე ხეობებში წყლის დინებები უფრო სწრაფი გახდა. ცნობილია, რომ მიწისძვრები ნიადაგს მეტად გამტარს, გრუნტის წყლების დინებას კი ინტენსიურს ხდიან.
მოგვიანებით მკვლევრებმა ხეობებში და ჩილეს მთების ქედების გასწვრივ ფიჭვის ხეების კერნის ნიმუშები შეამოწმეს (მარცხნივ). აღმოჩნდა, რომ მიწისძვრის შემდეგ, ხეობაში არსებულმა ხეებმა სიმაღლეში მოიმატეს, მაღლა მდებარე უფრო მშრალი ხეები კი ნელი ტემპით იზრდებოდნენ.
მკვლევრები აღნიშნავენ, რომ ხის წლიური რგოლების ამოცნობის ტექნიკით სეისმური მოვლენის დათარიღება უფრო ზუსტადაა შესაძლებელი, ვიდრე ჩვეული საზომი მეთოდებით. – ჰიქს ვოგანი
ფოტო: ZOONAR GMBH/ALAMY STOCK PHOTO
თესლების გადარჩენის ახალი მეთოდები
ჟურნალ Nature Plants-ში გამოქვეყნებული კვლევა გვამცნობს, რომ მცენარეთა სახეობების დაახლოებით 8%-ს, მათ შორის მოწყვლადი და გადაშენების საფრთხის წინაშე მყოფი მცენარეების მესამედს, რთულად შესანახი თესლები აქვს. ისინი გამოშრობას ვერ უძლებენ. შესაბამისად, თესლის ბანკის ტიპური საკონსერვაციო ღონისძიებები ამ სახეობებს ვერ გადაარჩენს. ამიტომ ექსპერტები მათ დასაცავად დამატებით ძალისხმევაზე ლაპარაკობენ. ერთ-ერთი თანამედროვე მეთოდი თესლების კრიოკონსერვაციაა. – ჰიქს ვოგანი
ფოტო: ZOONAR GMBH/ALAMY STOCK PHOTO