
„იმ დღეს 18 წლის გავხდი, ჯარში ჩავეწერე, მაგრამ თუ სწორად მახსოვს, შეპირებული ჩაი არავის გახსენებია“.
რუბრიკა: ომის ვეტერანები
1937 წლის ოქტომბერში, ლონდონის ერთ ცივ და წვიმიან დღეს, ვიქტორ გრეგისთვის ცხელი ჩაისა და ფუნთუშის შეთავაზება იმდენად მიმზიდველი აღმოჩნდა, რომ ის ჯარში გამწვევი კომისიის წარმომადგენელს კაბინეტში გაყოლას დასთანხმდა და შემდეგ ბრიტანეთის არმიაშიც ჩაეწერა. „იმ დღეს 18 წლის გავხდი, – იხსენებს გრეგი, რომელიც ახლა 100 წლისაა. – ჯარში ჩავეწერე, მაგრამ თუ სწორად მახსოვს, შეპირებული ჩაი არავის გახსენებია“.
ჩაის ნაცვლად გრეგმა ომის მოწინავე რიგებში მიიღო ადგილი და ამ კოშმარულ სპექტაკლში თავიდან ბოლომდე იყო ჩართული. გრეგმა სნაიპერის კურსები გაიარა, რის შემდეგაც იგი ჯერ ინდოეთში გააგზავნეს, შემდეგ კი – პალესტინაში, სადაც ომი 1939 წლის სექტემბერში დაიწყო. მომდევნო სამი წელი ჩრდილოეთ აფრიკის უდაბნოში, მტრის ზურგში გაატარა. აფრიკის შემდეგ პარაშუტისტად გადაამზადეს და იტალიის კამპანიაში უკრეს თავი. 1944 წლის სექტემბერში თვითმფრინავიდან პირდაპირ არნემის ბრძოლაში ჩააგდეს, სადაც გერმანელები უშედეგოდ ცდილობდნენ მდინარე რაინზე გადებული ხიდის დაცვას.
„გვითხრეს, რომ იოლად გავიმარჯვებდით, – იხსენებს გრეგი, – მაგრამ გერმანელთა სატანკო დივიზიას გადავეყარეთ. მათ იქ არავინ ელოდა“. გერმანელებმა გრეგი დრეზდენის საკონცენტრაციო ბანაკში დაამწყვდიეს.
იმ ზამთარს ორჯერ სცადა ბანაკიდან გაქცევა. ორივეჯერ დაიჭირეს და სასჯელად საპნის ქარხანაში მუშაობა მიუსაჯეს. ქარხანაში მან, კიდევ ერთ სამხედრო ტყვესთან ერთად, საბოტაჟი მოაწყო და იქაურობა გადაწვა, რის გამოც სიკვდილი მიესაჯა. „დრეზდენის ციხეში გადაგვიყვანეს და გვითხრეს, რომ მეორე დღეს დაგვხვრეტდნენ“, – ამბობს იგი.
მაგრამ გრეგს გერმანიაში სიკვდილი არ ეწერა. იმ ღამით ბრიტანულმა და ამერიკულმა ბომბდამშენებმა დრეზდენის დაბომბვა დაიწყეს. ბომბი ციხესაც მოხვდა, კედელი ჩამოინგრა და გრეგმა ციხიდან გაქცევა შეძლო. შემდეგი დღეების საშინელება, მისი თქმით, სიცოცხლის ბოლომდე ეხსომება. სირცხვილის და დანაშაულის განცდა არასოდეს მოასვენებს. „იქამდე ომი ჩემთვის ჯარისკაცების ჯარისკაცებთან ბრძოლა იყო, მაგრამ დრეზდენში ქალები, ბავშვები, მშვიდობიანი მოსახლეობა იბომბებოდა, – ამბობს იგი. – არ მჯეროდა ამ ყველაფრის, არადა, წესით, ჩვენ ვიყავით კეთილი მხარე“.
გრეგი დრეზდენის დაბომბვას გადაურჩა, ქალაქიდან გამოაღწია და აღმოსავლეთიდან მომავალ საბჭოთა არმიას შეუერთდა.
სიკვდილ-სიცოცხლის ზღვარზე გატარებული ექვსი წლის შემდეგ, გრეგი ვერაფრით შეეგუა მშვიდობიან ცხოვრებას. იგი ყველგან რისკს და საფრთხეს დაეძებდა, მოტოციკლეტს დააქროლებდა, ბრიტანული დაზვერვის MI6-ის საიდუმლო აგენტად მუშაობდა, რკინის ფარდის მიღმა მიწისქვეშა, პროდემოკრატიულ მოძრაობაში იყო ჩართული.
დრეზდენი მისთვის დღემდე მძიმე ტვირთად რჩება. ცოტა ხნის წინ გრეგი დრეზდენში მიიწვიეს, სადაც თავის მოგონებებზე საჯარო ლექცია წაიკითხა. მსმენელებს შორის 80 წელს გადაცილებული ქალი იყო, რომელმაც ქალაქის დაბომბვისას ფეხი დაკარგა. გრეგი ამბობს, რომ ლექციის შემდეგ ამ ქალთან საუბრისას ის შინაგანი სიმშვიდე დაეუფლა, რომელსაც ათწლეულების განმავლობაში ეძებდა. „თითქოს, ბოლოს და ბოლოს, მაპატიეს“.