ჰასანქეიფი 12 000 წლის სოფელია. ის მდინარე ტიგროსის ნაპირას, კლდეშია გამოკვეთილი.

გეგონება, სიურრეალისტურ ზღაპარში მოხვდიო. ქალაქს ნეოლითური პიონერების მიერ გამოკვეთილი მღვიმეები და ბიზანტიური ციხესიმაგრის ნარჩენები გადაჰყურებს. დასახლებას რომაელთა კვალიც ეტყობა. აქ შუასაუკუნოვანი ისლამური არქიტექტურის ნიშანდობლივ ფორმებსაც ნახავთ, მათ შორის ტიგროსზე გამავალ ხიდს, რომელმაც ეს სოფელი აბრეშუმის გზის მნიშვნელოვან ავანპოსტად აქცია.

ამავდროულად, ჰასანქეიფი სამხრეთ-აღმოსავლეთ თურქეთის ცოცხალი ქალაქია ბაზრებით, ბაღებით, მეჩეთებითა და კაფეებით სავსე – აქ ისტორიული უწყვეტობისა და სიცოცხლისუნარიანობის შეგრძნება აუცილებლად დაგეუფლებათ.

2006 წელს თურქეთის მთავრობამ ოფიციალურად დაიწყო მდინარე ტიგროსის გაყოლებაზე გიგანტური დამბის აგება, რომელიც, სავარაუდოდ, ჰასანქეიფის 80 პროცენტს ჩაძირავს და მის 3000 მცხოვრებსა და ბევრ სხვა ადამიანს გადაადგილებას აიძულებს. ილისუს კაშხალი თითქმის დასრულებულია და დატბორვა შეიძლება მომავალ წელს ნებისმიერ დროს დაიწყოს.

რატომ ანგრევს ქვეყანა თავის ერთ-ერთ ყველაზე მითიურ ადგილს? – მთავრობის თქმით, ადგილობრივთა ცხოვრების გასაუმჯობესებლად. ეს უზარმაზარი პროექტი თურქეთის სახელმწიფოსაც წაადგება. ქვეყანას არ გააჩნია ნავთობისა და ბუნებრივი აირის რესურსები, თუმცა აქვს წყალი.

XX საუკუნის დასაწყისში თურქეთის რესპუბლიკამ ეკონომიკის განსავითარებლად მოდერნიზაციის არაერთი სახელმწიფო პროექტი წამოიწყო. სამხრეთ-აღმოსავლეთი რეგიონი, სადაც შედარებით ღარიბი, გაუნათლებელი მოსახლეობა და ეთნიკური უმცირესობები – ქურთები, არაბები და ასურელები ცხოვრობენ, მეტწილად უყურადღებოდ დატოვეს. 1970-იან წლებში სახელმწიფომ ამ მდგომარეობის გამოსწორება გადაწყვიტა: წამოიწყო კაშხლის გიგანტური პროექტი, რომელიც სამხრეთ-აღმოსავლეთს უწყვეტ ელექტროენერგიას მიაწვდიდა და ფერმებს მორწყავდა. სახელმწიფო ტიგროსისა და ევფრატის ქსელზე 22 დამბისა და 19 ჰიდროელექტროსადგურის, ასევე, გზების, ხიდებისა და სხვა ინფრასტრუქტურის აგებას აპირებდა. ამ გეგმას „სამხრეთ-აღმოსავლეთ ანატოლიის პროექტი“ (GAP) დაარქვეს.

პროექტი მალევე გახდა დავის საგანი. სირიამ და ერაყმა, რომლებიც დინების მიმართულებით, ქვემოთ მდებარეობს, პროტესტი გამოთქვეს – ამ პროექტმა მათ არსებობისთვის საჭირო წყლის ნაკადი შეიძლება შეუწყვიტოს. 1984 წელს ქურთისტანის მუშათა პარტია (PKK), სამხედრო სეპარატისტული დაჯგუფება თურქეთის სახელმწიფოს უსამართლო ქცევას აჯანყებით შეხვდა, რის გამოც სამხრეთ-აღმოსავლეთი საომარ ზონად გადაიქცა. ამასობაში, ევროპულმა ბანკებმა თურქეთს დაფინანსება შეუწყვიტა, მსოფლიო ბანკმა კი სესხების გაცემაზე უარი განაცხადა. GAP-ის, როგორც ეროვნული საამაყო პროექტის, მიმართ ენთუზიაზმი ნელ-ნელა თურქეთის მთავრობის წევრებსაც გაუნელდათ.

მართლაც, 2000-იან წლებში უკვე ცხადი იყო, რომ დამბის პროექტები ოფიციალურ მიზანს ვერ მიაღწევდა.

სრული ვერსია წაიკითხეთ ნოემბრის ნომერში.

სიუზი ჰანსენი სტამბოლში მცხოვრები მწერალია. მისი პირველი წიგნი, „ჩანაწერები უცხო ქვეყანაზე“, პულიტცერის პრემიის ფინალისტებს შორის მოხვდა.