იმ დღეს უცხო ადამიანის სტუმრად მიღებას ჩემი დიდი ბებიის სახლში არ ვაპირებდი. იმედი მქონდა, რომ National Geographic-ის მკვლევარ ბადი პაუელთან ინტერვიუს წყალში ჩავიწერდი, ფლორიდის პატარა ქალაქ კრისტალ-რივერში, იქ, სადაც ლამანტინების თანამედროვე ისტორია იწყება. მოლოდინი არ გამიმართლდა, რადგან ნავი გაფუჭდა, პირსზე სასაუბროდ დარჩენისთვის კი ზედმეტად ცხელოდა. აი, ასე აღმოვჩნდით ერთმანეთის პირისპირ ჰეიზელ გეინსის მისაღებ ოთახში, ნარინჯისფერ სავარძლებში.

ჩემი დიდი ბებია კრისტალ-რივერში 60-ზე მეტი წლის წინ დასახლდა; იგი 1993 წელს გარდაიცვალა. ეს სავარძლები იმიტომ დავტოვეთ, რომ მას და მდინარის პირას გატარებულ ჩვენს ბავშვობას გვახსენებს. ბადი პაუელი ამ სავარძლებზე ოდნავ ხნიერია, თუმცა ახალგაზრდული შემართება და მახვილი მზერა აქვს, რომელიც გამუდმებით წყლისკენ გაურბის.

ბადი პაუელის ბავშვობაში, 1960-იან წლებში, ლამანტინები თითქმის გამქრალნი იყვნენ ფლორიდიდან; იშვიათად თუ მოკრავდით თვალს. ამ ზღვის ბალახისმჭამელი ძუძუმწოვრების შემსწავლელი, მსოფლიოს ერთ-ერთი მოწინავე ექსპერტი ელ-ფოსტით გაგზავნილ წერილებს ასე აწერს ხელს: „დოქტ. ჯეიმს პაუელი, Clearwater Marine Aquarium-ის პრეზიდენტი და აღმასრულებელი დირექტორი“. თუმცა მას ბადის ეძახიან. 

ლამანტინები – რომელთაც ხშირად ზღვის ძროხებსაც უწოდებენ – ცხოველთა სამყაროს ანომალიას წარმოადგენენ. არც თავად მტაცებლობენ და არც ისინი არიან სხვების საკბილო; ამ მშვიდობისმოყვარე არსებებს, რომლებიც ოთხ მეტრამდე იზრდებიან და 900 კილოგრამზე მეტს იწონიან, აგრესია ევოლუციურად არ გააჩნიათ. ისინიც ე. წ. „ქარიზმატულ“ ველურ ცხოველებს განეკუთვნებიან, რომლებზეც ადამიანები გიჟდებიან. ფლორიდაში მათი არსებობა იმას გვახსენებს, რომ ადამიანებს სიკეთის მოტანაც შეუძლიათ: ხალხის დამსახურებით, ლამანტინების პოპულაცია, რომელიც 1960-იან წლებში ათასამდე ინდივიდს ითვლიდა, 7500-მდე გაიზარდა ექვსი წლის წინ. პოპულაციის ზრდა შესაძლებელი გახდა ლამანტინების ჰაბიტატის აღდგენით, კატერების დაჯახების თავიდან ასარიდებლად წესების შემოღებით და ამ დიდებული ცხოველის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებით. „ლამანტინების მსოფლიო დედაქალაქად“ წოდებული კრისტალ-რივერი მათი აღდგენის ეპიცენტრია.

წარმატების მიუხედავად, ლამანტინები მაინც საფრთხის წინაშე არიან. ფლორიდის 22-მილიონიანი მოსახლეობის სამი მეოთხედი სანაპირო ზოლში ცხოვრობს, მათ შორის დიდი ნაწილი – ლამანტინების უმთავრეს ჰაბიტატში, სადაც ადამიანების ზემოქმედებით გადაგვარებულია წყაროები, ფარვატერები და წყალ-ჭაობები. მაგალითად, ინდიან-რივერის ლაგუნაში, ფლორიდის მჭიდროდ დასახლებულ აღმოსავლეთ სანაპიროზე განლაგებულ მნიშვნელოვან ჰაბიტატში, წყალი ამღვრეულია ათწლეულების განმავლობაში ადამიანის საყოფაცხოვრებო ნარჩენების, სამშენებლო მასალების ნალექებისა და სავარგულებიდან ჩარეცხილი სასუქების გამო. შედეგად განადგურდა ზღვის ბალახი – იქაური ლამანტინების ძირითადი საკვები. ლაგუნაში უკანასკნელ ორ წელიწადში ათასზე მეტი ლამანტინი დაიღუპა. მსხვერპლის ზრდასთან ერთად გადაივსო ის დაწესებულებებიც – მათ შორის, ZooTampa ლოური-პარკში და SeaWorld-ი ორლანდოში, რომლებიც დაავადებულ ლამანტინებს იფარებენ და მკურნალობენ სამომავლოდ ბუნებაში დაბრუნების იმედით.

ლამანტინების გაწყვეტა მედიამ განგაშის ზარად შერაცხა, თუმცა პაუელი მიიჩნევს, რომ ეს არა გამაფრთხილებელი სიგნალი, არამედ უკვე კატასტროფაა, რომელიც დიდი ხნის წინანდელი გაფრთხილებების იგნორირებას მოჰყვა.

კონსერვაციის სიმბოლოდ ისეთი ქარიზმატული ცხოველების არჩევა, როგორებიც, მაგალითად, სპილო (ლამანტინის უახლოესი ნათესავი ხმელეთზე), პანდა და დელფინი არიან, მათ დასაცავად ძლიერ აქტივიზმს აღვივებს. 1978 წელს ფლორიდის შტატი დასახელდა ლამანტინების „თავშესაფრად და ნაკრძალად“ და შესაბამისი აქტის საფუძველზე კატერებს სიჩქარის შეზღუდვა დაუწესდა თბილწყლოვან ზამთრის თავშესაფრებში, მათ შორის, კრისტალ-რივერში. ეს იყო ზღვის ძუძუმწოვრების დაცვის აქტისა და საფრთხეში მყოფ სახეობათა დაცვის აქტის გაგრძელება, რომლებიც იმავე ათწლეულის დასაწყისში დაკანონდა.

ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ ეს ქარიზმატული ცხოველი განხეთქილებისა და ძლიერი პოლარიზაციის საგნად იქცა. ერთ მხარეს მისი გულანთებული დამცველები არიან, მეორე მხარეს კი – დეველოპერები, ბიზნესინტერესები და კატერით ცურვის მოყვარულები, რომლებსაც შეუბოჭავად უნდათ ფლორიდის წყლებში გადაადგილება. ეს დაპირისპირება „ლამანტინების ომების“ სახელით გახდა ცნობილი.

რა ხიბლავს ასე ხალხს უფორმო, დონდლო ცხოველში, რომელიც ძირითადად ჭამს, სძინავს და „ჰაერს აფუჭებს“? პასუხს „ლამანტინების გვირაბში“ მიაგნებთ – ტამპას ზოოპარკში (ZooTampa) არსებულ ლამანტინების ინტენსიური თერაპიის ცენტრში, სადაც ერთდროულად 20 ინდივიდის რეაბილიტაციაა შესაძლებელი.

გვირაბში წყვდიადია. ფონად ჩუმი მუსიკა ჟღერს. ფანჯრის სქელი მინების მიღმა ჩანს, როგორ ტივტივებენ ლამანტინები წყალში. ამ ცხოველს, ადამიანის წინამხარივით მოძრავ მკერდის ფარფლებზე ფრჩხილები აქვს – რაც იმას გვახსენებს, რომ ოდესღაც მათი წინაპრები ხმელეთზე დააბიჯებდნენ. რუხ კანზე ამოსული ბეწვები ტაქტილური საცეცებია, რაც მათ შეხების სრულყოფილ შეგრძნებას ანიჭებს და ნავიგაციაში ეხმარება.

ლამანტინების წარმოუდგენელი გრაციით მოჯადოებული ზოგი მაყურებელი ჩუმად დგას, ზოგი კი ჩურჩულით გამოხატავს, რა საყვარლები არიან.

ლამანტინი ბზრიალით ცურავს და გზად უკანა ტანიდან ბუშტებს უშვებს – ამის შემხედვარე ყველა ხითხითებს. ზღვის ძროხები, ხმელეთის ძროხების მსგავსად, მსუნაგი ვეგეტარიანელები და ძალიან „გაზიანები“ არიან. ლამანტინი არც ისეთი ლამაზი და ნამდვილად „ნაკლებად ჰოლივუდურია“, ვიდრე კოხტა და ცელქი დელფინი, – როგორც კუბელი ავტორი, მანუელ პერეირა წერდა, თუმცა, მისივე სიტყვებით, „მთელი სამყაროს დედობრივი ინსტინქტი ამ ცხოველშია კონცენტრირებული“.

შეიძლება ლამანტინების სიყვარულმა ფლორიდაში მათი გადარჩენა უზრუნველყოს?

„ხალხს არ ესმის, რომ მათ ხელშეწყობა წყალში სჭირდებათ“, – ამბობს სმითი. უპირველეს ყოვლისა, ამაში მოიაზრება ზღვის და მტკნარი წყლის მცენარეულობის აღდგენა – რაც ცხოველის საარსებო წყარო და ფლორიდის წყლების ზოგადი სიჯანსაღის საფუძველია. ზღვის ბალახი ტროპიკულ ტყეებთან შედარებით 35-ჯერ სწრაფად შთანთქავს ნახშირბადს და ორჯერ მეტს ინახავს თითო ჰექტარზე გაანგარიშებით. 

მიწისქვეშა წყაროებით ნაკვები კრისტალ-რივერი სახელს მეტწილად ამართლებს. ამ ქალაქის კამკამა ცისფერ წყლებს შორის შეგხვდებათ ჭაობები და კუნძულებიც, სადაც ლუიზიანური ხავსით მორთული ხეები ხარობენ. ჰაერში ჭიჭინობელების ხმა ისმის და მარშების სუნი ტრიალებს.

ჩემი ბავშვობის ერთ-ერთი ყველაზე ცხადი მოგონებაა, როგორ ვდგავარ წელამდე წყალში შნორკელით და ნიღბით – ალბათ, 1997 წელია. მამა თავზე მადგას და მამხნევებს, რომ სახე წყალში ჩავყო. სულ რამდენიმე მეტრში, მღვრიე წყალში, პატარა მანქანის ზომის არსება მშვიდად ბალახობს. გული მისკდება, მაგრამ მაინც ვყვინთავ. მისი კბილების კრაჭუნი მესმის და ვგრძნობ, რომ ახლოსაა.

„საუკეთესო კონსერვაციონისტები არიან ისინი, რომელთაც ყველაზე ძვირფასი ბავშვობის მოგონებები აქვთ“, – ამბობს პაუელი, რომელიც ასევე კრისტალ-რივერში გაიზარდა და მამასთან ერთად პატარა ნავით იკვლევდა იქაურობას. იშვიათად მოკრავდა ხოლმე თვალს წყალქვეშ მოლივლივე დიდ ჩრდილს. ბევრს არ ესმოდა – და დიდად არც ადარდებდა – რომ ეს მცურავი აჩრდილები ფლორიდაში გადარჩენილი უკანასკნელი ლამანტინები იყვნენ.

პაუელის მთელი ცხოვრების აკვიატება თითქოს ბედისწერა იყო. 1967 წელს, 13 წლის ასაკში, მას შესაძლებლობა მიეცა, თანაშემწეობა გაეწია სტუდენტ დენიელ ჰარტმანისათვის, რომელიც პირველ სიღრმისეულ კვლევას ატარებდა ლამანტინების ბუნებრივ გარემოზე. მათი შრომა, რომელიც National Geographic-ის 1969 წლის სექტემბრის ნომერში გაშუქდა, ლამანტინებს აცნობდა მსოფლიოს. ჰარტმანის სტატია აფრთხილებდა მკითხველს, თუ რა საფრთხე ელოდა ლამანტინებს ფლორიდის მოსახლეობის ზრდასთან ერთად. „დაბინძურებამ უკვე რამდენიმე მდინარეში გაანადგურა ლამანტინების საკვები წყარო, – წერდა იგი, – მათი მომავალი მთლიანად ჩვენს ხელშია“.

პაუელმა, 20 წლის ასაკში, უკვე სხვებზე მეტი იცოდა ლამანტინების შესახებ, ამიტომ აშშ-ის თევზისა და ველურ ცხოველთა სამსახურმა (FWS) მათთან მუშაობა შესთავაზა ლამანტინების ახალ კვლევით პროგრამაში. მომდევნო 9 წლის განმავლობაში ის ადგენდა ლამანტინების სულ უფრო მზარდი საფრთხეების სურათს სამხრეთ-აღმოსავლეთ აშშ-ში. „ჩვენ მთელი სანაპირო მოვიარეთ და მეთევზეები გამოვკითხეთ“, – ამბობს პაუელი. კვლევითმა ჯგუფმა პატარა თვითმფრინავი შეიძინა და პილოტიც დაიქირავა, რომ ფარვატერების თავზე ეფრინათ და ლამანტინები მოეძებნათ.

პაუელისა და მისი ჯგუფის მოპოვებული ინფორმაცია საფუძვლად დაედო ფლორიდაში ლამანტინების კონსერვაციის მოძრაობას. მას სათავეში ჩაუდგა `ლამანტინების გადარჩენის კლუბი“ (Save the Manatee Club), რომელიც ამ ცხოველის სათნო გამომეტყველებას იყენებდა გულშემატკივართა გასაერთიანებლად.

სხვადასხვა ჯგუფი აწარმოებდა სასამართლო პროცესებს ამ ცხოველისა და მისი ჰაბიტატის დამცავი რეგულაციების გასამკაცრებლად და მათ წინააღმდეგ, ვინც არ ეთანხმებოდა ნაოსნობის სიჩქარის შეზღუდვის დაწესებას, სანაპიროს განაშენიანების აკრძალვას და ლამანტინებისათვის ადგილების გამოყოფას.

2011 წელს FWS-მა გამოაცხადა გეგმის შესახებ, რომ კინგსის უბე კრისტალ-რივერში გამოეყო  ლამანტინების თავშესაფრად, სადაც ნავებს მუდმივად დაბალი სიჩქარით მოეთხოვებოდათ გადაადგილება. ამან კი გამოჩენილ ბიზნესმენსა და ფილანთროპ სტივ ლემბს უბიძგა შეექმნა მოძრაობა `კრისტალ-რივერის გადასარჩენად“ (Save Crystal River) – „იმ ლამანტინების ხალხს“ რომ შებრძოლებოდა.

„თუ საქმე გადაშენების საფრთხეში მყოფ სახეობებს ეხება, მთავრობას ახალი წესების შემოღება შეუძლია და ვერაფერსაც ვერ გახდები“, – ამბობს ლემბი. „ლუკმა-ლუკმა გვართმევდნენ უფლებებს“.

ლამანტინების ბრძოლამ კულმინაციას 2012 წელს მიაღწია, როდესაც Pacific Legal Foundation-მა FWS-ს მიმართა `კრისტალ-რივერის გადარჩენის“ ორგანიზაციის სახელით, რომ ლამანტინების სტატუსი ჩამოექვეითებინა „საფრთხეში მყოფიდან“  „საფრთხის პირას მყოფად“ იმ არგუმენტით, რომ ცხოველების რიცხვი გაზრდილი იყო (2011 წელს 4834 ინდივიდი აღირიცხა მთელ შტატში). დამატებითი განხილვის შედეგად, 2017 წელს, FWS-მა „ჩამოქვეითების“ სადავო გადაწყვეტილება მიიღო. არსებული დაცვის მექანიზმები არ შეცვლილა, თუმცა ლამანტინების დამცველები ღელავენ, რომ ეს ყურადღების მოდუნების მანიშნებელია, სახეობის კონსერვაციას კი კვლავაც დიდი ძალისხმევა სჭირდება.

„ჩამოქვეითების გადაწყვეტილება ეფუძნებოდა იმ კრიტერიუმებს, რომელთა თანახმადაც ჰაბიტატის დაცვამ და ნაოსნობის სიჩქარის შეზღუდვამ შედეგი გამოიღო და ლამანტინების პოპულაციას ზრდის შესაძლებლობა მისცა“, – ამბობს პაუელი. მაგრამ „ვიცოდით, რომ გარემოს ცვლილებებიც გველოდა წინ – წყლის ყვავილობა, მზარდი განაშენიანება ფლორიდაში და მისი გავლენა ფარვატერებზე, კლიმატის ცვლილება. ეს კიდევ უფრო დიდი გარემოსდაცვითი პრობლემებია, რომელთა გაკონტროლება გაცილებით რთულია, – ამბობს იგი, – ჩვენ გავაფრთხილეთ“.

იანვრის ერთ სუსხიან დილას უილ ვულფსონი ჩვენს კატერს ინდიან-რივერის ლაგუნის სისტემაში შემავალ მოსკიტოს ლაგუნაში მიაცურებს. 10-წლიანი სტაჟის მქონე მეთევზეთა გიდმა, ვულფსონმა, ეს წყლები ზეპირად იცის. „აქაურობა მთლიანად გავერანებულია“, – გვეუბნება ის და მანგროების ლაბირინთში შევდივართ. „ზემოდან ლამაზია, მაგრამ ქვემოთ გაპარტახებულია“.

ინდიან-რივერის ლაგუნა უხვი ზღვის ბალახისა და მყუდრო წყლების გამო დიდი ხნის განმავლობაში იყო ლამანტინებისა და თევზების მნიშვნელოვანი ჰაბიტატი. მაგრამ 2011-2019 წლებში ზღვის ბალახის ნახევარზე მეტი გაქრა, ზოგან – 90%-ზე მეტიც. „ზღვის ბალახი აქ აღარ ხარობს, – ამბობს ვულფსონი, – წყალი ზედმეტად მღვრიეა“.

2010 წლის უჩვეულოდ ცივ ზამთარს ასეულობით ლამანტინი შეეწირა. მომდევნო წლებში, ტემპერატურამ რომ იმატა და ლაგუნის დაბინძურებაც გაგრძელდა, მიკროწყალმცენარეები ისე არანორმალურად გამრავლდა („წყალი აყვავდა“), რომ მზის სინათლე წყალქვეშ, ზღვის ბალახებამდე  ვეღარ აღწევდა.

როდესაც ზღვის ბალახი გაქრა, ვულფსონმა და სხვა მეთევზეებმა საზოგადოების განათლება დაიწყეს და ხელისუფლებას მოქმედებისკენ მოუწოდებდნენ, მაგრამ ზღვის ბალახს ქარიზმა არ აქვს. „არავის ადარდებდა მანამდე, სანამ 2021 წელს საქმე კრიტიკულად არ გამწვავდა და ლამანტინებმა ამოტივტივება დაიწყეს“, – ამბობს იგი.

ზღვის ბალახის განსაცდელი მხოლოდ ინდიან-რივერს არ შეხვედრია: 2000-იანი წლების დასაწყისში, როდესაც ზაფხულს ჩემი დიდი ბებიის სახლში ვატარებდი, წყლის ყვავილობას ლამანტინების ეს ოაზისი წუმპედ გადაექცია. მიკროწყალმცენარეები მრავლდებოდა და სქელ ხალიჩასავით ფარავდა წყალს. ისინი კატერის პროპელერში იხლართებოდა, ჭედავდა წყალქვეშა წყაროებს და ეღობებოდა მზის სინათლეს, რაც წყლის დარჩენილ მცენარეულობასაც კლავდა.

ეს კოშმარი არავის აწყობდა. კაიაკებისა და კატერების მფლობელებს გამჭვირვალე წყალი ენატრებოდათ, მეთევზეებს – თევზაობა. ექსკურსიამძღოლებს და სასტუმროს მეპატრონეებს შემოსავალი ადარდებდათ, სხვებს კი – ამ ადგილის პირველყოფილი მშვენიერების დაკარგვა.

გამოსწორება პატარა ნაბიჯებით დაიწყო. ფოცხებით აღჭურვილმა მეზობლებმა თვითონ დაიწყეს მიკროწყალმცენარეების მოცილება. წყლის ბალახის აღდგენას სათავეში ჩაუდგა სწორედ ის ორგანიზაცია, რომელსაც გარემოსდამცველები ეწინააღმდეგებოდნენ ლამანტინების კონსერვაციული სტატუსის თემაზე. სტივ ლემბმა თავის საყვარელ ადგილას შექმნილი პრობლემის გამოსწორებაზე გადაიტანა ყურადღება. 2015 წელს შტატის საკანონმდებლო ორგანოს დაფინანსებით, კრისტალ-რივერის გადარჩენის ორგანიზაციამ დაიქირავა ფირმა Sea & Shoreline, რომელიც ჭუჭყს მოაცილებდა და მდინარის კალაპოტში კვლავ დარგავდა ზღვის ბალახს – ვალისნერიას. 

მთელი მდინარის კალაპოტში მცენარეულობის გახარება რთულად წარმოსადგენი იყო. „ხალხს გიჟები ვეგონეთ“, – ამბობს ლიზა მური, მოძრაობის `კრისტალ-რივერის გადასარჩენად“ თავმჯდომარე. თუმცა 135 მილიონი კილოგრამი ნაგვის მტვერსასრუტით აღებისა და ვალისნერიის 350 000 ძირის ხელით დარგვის შემდეგ მათ მდინარე კვლავ აქციეს ეკოსისტემად, სადაც მიკროწყალმცენარეები აღარ დომინირებენ.  

კრისტალ-რივერში მხოლოდ ზამთრის მოკლე თვეების გატარებისა და შემდეგ მექსიკის ყურის `საძოვრებზე“ გამგზავრების ნაცვლად ლამანტინები ახლა მთელი წელი აქ რჩებიან, ხარბად იკვებებიან და ქალაქის ტურიზმსაც აცოცხლებენ. 2022 წლის იანვარში ამ წყლებში რეკორდული რაოდენობის ლამანტინი აღრიცხეს. აღდგენილმა მცენარეულმა საფარმა კრისტალ-რივერში მოიზიდა მეტი თევზი, კიბორჩხალა, ლოკოკინა და სხვ.

გარემოს დაცვის სააგენტოს გაანგარიშებით, ინდიან-რივერის ლაგუნის ეკოლოგიური კოლაფსის გამოსწორებას 5 მილიარდი დოლარი და 20-30 წელი დასჭირდება. ეს ლაგუნა ძირითადად ბრევარდის ოლქს მიეკუთვნება, რომლის მოსახლეობამაც 2016 წელს ხმა მისცა ნებაყოფლობით ბრუნვის გადასახადის დაწესებას, რომელიც 10 წლის განმავლობაში უზრუნველყოფს დაახლოებით 500 მილიონ დოლარს კანალიზაციის ინფრასტრუქტურისა და წყლის სისტემების აღდგენისთვის.

ზოგ ოლქში ბინათმფლობელები შეღავათიანი სესხებით სარგებლობენ, რომ მჟონავი სეპტიკური ავზებიდან ცენტრალურ საკანალიზაციო სისტემაზე გადავიდნენ, სხვა ოლქების დასახლებები კი მოითხოვენ ზღვის ბალახის აღდგენას და მდინარეების ფსკერზე ჩაგუბებული აზოტისა და ფოსფორის მოშორებას.

არსებობს სპეციალურად ფლორიდისთვის შემუშავებული კეთილმოწყობის ინსტრუქცია, რომელიც წყლისა და სასუქების მოხმარების შემცირებას გულისხმობს. სულ უფრო მეტი ფერმერი, რომელთაც შაქრის ლერწამი, ბოსტნეული და ბრინჯი მოჰყავთ (მათი ნუტრიენტები „წყლის ყვავილობის“ ერთ-ერთი მთავარი გამომწვევია), ნებაყოფლობით ერთვება მეცნიერებაზე დამყარებულ, ე.წ. ნუტრიენტების განკარგვის პროგრამებში, წყლის ხარისხზე მათი სფეროს ზემოქმედების შესამცირებლად.

„ჩვენ არ ვართ უარყოფითი გმირები“, – ამბობს ერიკ ჰოპკინსი, მესამე თაობის ფერმერი პალმ-ბიჩის ოლქიდან, რომელიც ინდიან-რივერის ლაგუნიდან 40 კილომეტრითაა დაშორებული. „საქმის გაფუჭებაში ყველას თავისი წვლილი მიუძღვის და ყველას შეუძლია მის გამოსწორებაში მიიღოს მონაწილეობა“. 2021 წელს, ჰოპკინსის თქმით, აქაურმა ფერმერებმა 59%-ით შეამცირეს მთავარი დამაბინძურებლის, ფოსფორის, გამოყენება, ეს კი ორჯერ მეტია, ვიდრე კანონი მოითხოვდა. ნუტრიენტების განკარგვის ტექნიკა ფერმერებს თანხას აზოგვინებს, როგორც ჰოპკინსი ამბობს, მაგრამ, რაც მთავარია, „ეს სწორი საქციელია. ჩვენი მიწის სიცოცხლისუნარიანობას თუ არ შევინარჩუნებთ, საკუთარ საქმეს გავაფუჭებთ“.

ბეტი ოსეოლა – განმანათლებელი, კონსერვაციონისტი და სუფთა წყლის დამცველი, რომელიც ფლორიდის ევერგლეიდსში გაიზარდა – მიკოსუკის ტომის წარმომადგენელია. „სხვა მკვიდრი ხალხის ნაცვლად ვერ ვილაპარაკებ, მაგრამ მე ისე გამზარდეს, რომ ჩემ გარშემო ყველაფერი ჩემს მონათესავედ აღმექვა“, – ამბობს იგი. „ამის ნაწილი ხარ. ჩვენ ყველას ჩვენი ადგილი და დანიშნულება გვაქვს და ყველა ერთმანეთის სიცოცხლეს უნდა გავუფრთხილდეთ“.
ლამანტინები ადრეულ ასაკში დედისგან სწავლობენ თვითგადარჩენის უნარებს. ადამიანებიც დიდად არ განსხვავდებიან. ბავშვობაში მშობლებს კრისტალ-რივერში მივყავდით, ბებიასთან და პაპასთან, რომლებიც სამყაროს შესახებ გვიყვებოდნენ. გარეთ ვისხედით ხოლმე, ცას ვუყურებდით და წყალზე მოდრეიფე ბაყაყებისა და მწერების მუსიკას ვუსმენდით. ზოგჯერ ჩვენს ყურადღებას სხვა ხმაც მიიპყრობდა – ჰაერის ჩასასუნთქად წყლიდან ამოსული ლამანტინის ქშენა.