კოსმოსიდან ეს დასახლება, რომელსაც ჰავაიან ოუშენ ვიუ ჰქვია, ვულკან მაუნა-ლოას ფერდობზე მიფენილ ასფალტის ფარდაგს ჩამოჰგავს. ურთიერთგადამკვეთი ქუჩებისა და დაუმუშავებელი მიწების 264 კვ/კმ-იან ფართობზე 4500 ადამიანზე ნაკლებია დასახლებული. ბოლო 20 წელია არა ერთი სპელეოლოგი ესტუმრა ოუშენ ვიუს. მათი მიზანი კიპუკა-კანოჰინას კვლევა და რუკაზე დატანაა. ლავის გამოქვაბულების ქსელი 5-დან 25 მეტრამდე ეშვება ქალაქის ქვეშ.

გამოქვაბულის ფორმირების ორი გზა არსებობს: სწრაფი და ნელი. მსოფლიოში არა ერთი ცნობილი კარსტული ქვაბული გამოძერწა მჟავა – წყლებმა, მილიონობით წლის განმავლობაში რომ აღწევდა ხსნად კირქვაში. ხოლო ლავის გამოქვაბულების, ანუ ლავური მილების, ფორმირებას გეოლოგიური დროით მხოლოდ წამი, ანუ ერთი-ორი წელიწადი, ზოგჯერ კი სულ რამდენიმე კვირა სჭირდება. ამ შემთხვევაში, მისი შემოქმედი დედამიწის ქერქიდან ამოხეთქილი ლავაა.

ჰავაის ლავური მილების უმეტესობა წარმოქმნილია სიროფისმაგვარი ნაკადის, ე.წ. პაჰოჰოსგან. როდესაც ლავის ზედაპირი ჰაერს ხვდება, გრილდება და მკვრივდება. შედეგად, იქმნება ელასტიკური, კანის ფაქტურის მსგავსი გარე შრე. ამ გაბერილი გარსის ქვეშ კი ლავა კვლავ განაგრძობს სვლას, რეცხავს მის ქვეშ მოქცეულ მიწას და გაჰყავს გვირაბები. ჰაერისგან იზოლირებული გავარვარებული ლავა ახლა უკვე შეუფერხებლად მიიწევს წინ და ხშირად კილომეტრებზე იშლება. ბოლოს ამოფრქვევა ცხრება, არხებიც იცლება მდნარი მასისგან და მხოლოდ და მხოლოდ უზარმაზარი მილების ლაბირინთი რჩება.

ალბათ, მთელ დედამიწაზე არსად მოიძებნება ამდენი იოლად მისადგომი ლავური მილი, ოუშენ ვიუ კი ყველაზე მოსახერხებელი ადგილია მათ შესასწავლად.

სრული ვერსია წაიკითხეთ ივნისის ნომერში.