თევზი და ტარო ერთადერთ საკვებს წარმოადგენდა, რომლის შოვნაც 35 წლის მილაგროს რიბეროსა და მის ოჯახს შეეძლოთ თავიანთ პატარა თემში, მდინარე ორინოკოს დელტაში, ვენესუელაში, სიდიდით მეორე მკვიდრი ჯგუფის, ვარაოს საცხოვრებელ ადგილას. ივნისში მათ ბრაზილიისკენ 800-კილომეტრიანი გზა განვლეს.

„ჩვენ საკვების საძებნელად ჩამოვედით”, – ამბობს რიბერო თავისი კარვის მახლობლად ჟანოკოიდას თავშესაფარში, რომელიც ვარაოს ხალხისთვის ცოტა ხნის წინ მოეწყო ბრაზილიურ სასაზღვრო დასახლება პაკარაიმაში.

ყოველდღიურად საზღვართან გასაჭირში მყოფი ასობით ვენესუელელი ჩამოდის ზურგზე ბარგითა და ხელში საბუთებით. თავშესაფრის მაძიებელმა ამ ადამიანებმა გაყიდეს ტელევიზორები, მობილური ტელეფონები, ტანსაცმელი – ყველაფერი, რაც ჰქონდათ, რათა მოგზაურობის თანხა გადაეხადათ. მათ იმედი აქვთ, რომ ბრაზილიაში ექნებათ საკვები, წამლები, უსაფრთხოება და სამუშაო – ის აუცილებელი პირობები, რომლებიც აღარ აქვთ თავიანთ მშობლიურ ქვეყანაში იქაური სწრაფი ეკონომიკური ვარდნის, მკვეთრი ინფლაციის, ძალადობის მაღალი მაჩვენებლისა და საკვებისა და მედიკამენტების მუდმივი დეფიციტის გამო.

2017 წლის შემდეგ 58 000-ზე მეტი ვენესუელელი დასახლდა ბრაზილიაში, რაც ამ ორ ქვეყანას შორის ისტორიაში უდიდეს მიგრაციულ ნაკადს წარმოადგენს. ბევრს ფული უთავდება და გამომწყვდეული რჩება პაკარაიმაში, რომელიც არც ისე დიდი ხნის წინ მშვიდი დასახლება იყო 12 375 მოსახლით, ახლა კი აქ ასობით და, სავარაუდოდ, კიდევ მეტი ადამიანი ცხოვრობს ქუჩებში და ღამეს კარვებსა და ავტოსადგომებზე ათევს. ადგილობრივებსა და ბრაზილიაში ჩამოსულ ვენესუელელებს შორის დაძაბულობამ პიკს მიაღწია აგვისტოში, როდესაც მიგრანტთა ბანაკებს ცეცხლი გაუჩინეს მაღაზიის მეპატრონეზე სავარაუდო თავდასხმის შემდეგ.

ოფიციალურად პაკარაიმაში 434 უსახლკარო ვენესუელელია, მაგრამ, როგორც ჩანს, ეს რიცხვი ძალიან დამახინჯებულია. ესპანელი მღვდელი, პადრე ხესუს ესტებანი ყავის, პურისა და ხილისგან შემდგარ ყოველდღიურ საუზმეს აწყობს ხოლმე 1500-ზე მეტი ადამიანისთვის. „არასოდეს არაფერი რჩება”, – ამბობს იგი.

ერთ წელიწადში სამი სამსახურის დაკარგვის შემდეგ 28 წლის ხესუს გომესმა თავის 27 წლის შეყვარებულ ეუნისე ენრიკესთან ერთად დატოვა ვენესუელა. მათ კარავში სძინავთ, რომელიც ადრე პლაჟზე დაჰქონდათ ხოლმე. „მოგზაურობისთვის ვიყენებდით, ახლა კი ეს ჩვენი სახლია”, – ამბობს გომესი, ყოფილი დაცვის თანამშრომელი. ენრიკესი, მედდა, რომელმაც სამსახურს თავი დაანება დაბალი ხელფასის გამო, ახლა ყავას ყიდის პაკარაიმაში. მისი დღიური ანაზღაურება ერთი ჭამის სამყოფია. ამ არამყარ მდგომარეობაშიც კი წყვილი, რომელიც გომესის მშობლების სახლში პატარა საძინებელში ცხოვრობდა, არ ნანობს ბრაზილიისკენ საზღვრის გადაკვეთას.

ბევრი მიგრანტი კიდევ 215 კილომეტრს გადის ბოა-ვიშტამდე, რორაიმის შტატის დედაქალაქამდე. ეს ქალაქი, რომელშიც 332 000 მოსახლეა, უფრო ცოცხალია და მისი ეკონომიკაც უფრო სტაბილურია. სამუშაოს მაძიებელი ვენესუელელები ყველგან არიან. შუქნიშნებთან ხალხი ჯგუფებად დგას და საქარე მინას წმენდს ან ადგილობრივ ნაწარმს ყიდის, მაგალითად – ბრაზილიის დროშებს წლევანდელი ფეხბურთის მსოფლიო ჩემპიონატისთვის. დაბალკვალიფიციური მუშების განაკვეთი დღეში 10 დოლარზე დაბლა დაეცა.

ბრაზილიაში ვარაოს ხალხს გამოუყვეს ორი ცენტრი, რომელთაგან ერთი პაკარაიმაშია, მეორე კი – ბოა-ვიშტაში. ისინი საჭმელს შეშის კოცონზე იმზადებენ, ქსოვენ და ყიდიან ნახელავს და ცხოვრების დადგენილი წესის შენარჩუნებას ცდილობენ.

თავშესაფრებში უზრუნველყოფილია ჯანდაცვა და საკვები, თუმცა პირობები არამყარია. ერთ-ერთ ცენტრში კანალიზაციის აუტანელი სუნი დგას, წვიმიან სეზონზე კი ერთი ეზო იტბორება.

ბრაზილიის მთავრობამ გაეროსა და არასამთავრობო ორგანიზაციების მხარდაჭერით ბოა-ვიშტაში ლტოლვილთა ცხრა ცენტრი გახსნა. კიდევ უფრო მეტი მიგრანტი ელოდება იქაურ 4200 ლტოლვილთან შეერთებას. გეგმაშია მათი სხვა ბრაზილიურ შტატებში გაგზავნა და აქ ახალი მიგრანტების მიღება, მაგრამ პროცესი ნელია. მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი ახერხებს ქალაქის გარეუბნებში მცირე ფართის ქირაობას, ცხოვრება იმდენად მძიმეა, რომ მცირე ნაწილი სახლში დაბრუნებასაც განიხილავს.

სრული ვერსია წაიკითხეთ ნოემბრის ნომერში.