ხანძარი ტყეში დიდი ტრაგედიაა! საშინელებაა, როცა ტყე იწვის! ეს და სხვა მსგავსი ფრაზები ყოველთვის გვესმის, როდესაც ვრცელდება ინფორმაცია ხანძრის შესახებ, მაგრამ არასპეციალისტისთვის რთულია გაიაზრო, რა მასშტაბებზეა ლაპარაკი, კონკრეტულად რა არის ტრაგიკული და საშინელი. 2008 წელს, როდესაც ბორჯომის ხეობაში ხანძარი გაჩნდა, ქვეყანას ამისთვის არ ეცალა. 9 წლის შემდეგ იმავე ადგილას ისევ ავარდა კვამლი…

რა ხდება, როცა ტყე იწვის? ბუნებრივი ტყით დაფარული ტერიტორიის ასობით და ათასობით კვადრატული მეტრის ფართობი რამდენიმე დღეში ნადგურდება.

სად მიდიან გადარჩენილი ფრინველები, ციყვები, ირმები, მგლები თუ ტყის სხვა ბინადრები? როგორ იწყებენ ახალ ცხოვრებას? როგორ იცვლება საცხოვრებელი გარემო ადამიანებისთვის? მეორედ გადაწვას რამე ზიანი მოაქვს თუ არა?

„ტყის გაკაფვას მიმართავდნენ აქ მიწის ნაკვეთების მისაღებად არა მარტო ნათესისათვის, არამედ მეცხოველეობის, სათიბების, საძოვრების, მეფუტკრეობისა და ლითონის დამუშავებისთვისაც“. – ასე აღწერდა ეთნოლოგი გიორგი ჩიტაია ახოს აღების ტრადიციას საქართველოში. ტყის ჩეხა XIX საუკუნის ბოლოსა და XX საუკუნის დასაწყისშიც იყო მიღებული. საუკუნეების განმავლობაში იხვეწებოდა და უმჯობესდებოდა ახოს აღების მეთოდები. სწორედ ამიტომ იყო ადამიანის ჩარევა ბუნებაში ზომიერი და გონივრული და ის არ იწვევდა გეოლოგიურ კატასტროფებს. ამ მხრივ, ქართული კულტურა ბუნებასთან ჰარმონიულად თანაარსებობდა…

2008 წელს რუსეთ-საქართველოს საომარი მოქმედებების დროს რუსეთის ფედერაციის მიერ ჩამოგდებულმა ჭურვებმა ცეცხლი გააჩინა ბორჯომის ხეობის ტყეში. ხანძარმა 950,9 ჰექტარი მიწის ფართობი მოიცვა და 250 ჰექტარი ტყის მასივი სრულიად განადგურდა. რა თქმა უნდა, აგვისტოს ცხელ დღეებში საქართველოს გაცილებით რთული საკითხები ჰქონდა მოსაგვარებელი, მაგრამ ადგილობრივი მოსახლეობის, თურქეთისა და უკრაინის ავიაციის დახმარებით, ხანძრის ლიკვიდაცია შედარებით დროულად მოხდა და მხოლოდ 950,9 ჰექტარი დაიწვა. 2008 წელს ბორჯომში ხანძარი 12 აგვისტოს დაიწყო და 26 აგვისტომდე გაგრძელდა. განსაკუთრებით დაზიანდა სოფელ დაბისა და წაღვერის მიმდებარე ტერიტორია – ერთ-ერთი საუკეთესო საკურორტო ზონა.

ბორჯომის ხეობის ტყის აღდგენას ისტორიული მნიშვნელობაც აქვს – თითქოს ის 2008-2017 წლების მოვლენების ერთგვარ ფსიქოლოგიური რეაბილიტაციის პროცესად იქცა. იმისთვის, რომ ტყემ დამოუკიდებლად შეძლოს არსებობა, 750 000 ძირის დარგვაა საჭირო. თუ ტყე გაიხარებს, ნელ-ნელა ფლორა-ფაუნის მრავალფეროვნებაც აღდგება.

სრული ვერსია წაიკითხეთ მარტის ნომერში.