როდესაც ვირტუალური ცხოვრება კარანტინად იქცევა

ჩემი სახელი მოდის რკინიგზის სერიებიდან“, რომელიც საბავშვო წიგნია. ჩემი უფროსი ძმა ამ წიგნებს კითხულობდა ხოლმე და განსაკუთრებით მოსწონდადასავლური ძრავა ოლივერის“ პერსონაჟი. სახელი დედაჩემსაც ლამაზად მოეჩვენა და ასე დამარქვეს მატარებლის პატივსაცემად.

ამას პოეტური მიზეზიც ჰქონდა: ჩემი ძმა ითანი და მე იდენტური ტყუპები ვართ. ჩვენ პარალელურ ლიანდაგებზე მოძრაობა გვარგუნა ბედმა. ერთნაირად გამოვიყურებოდით, ერთნაირად გვეპყრობოდნენ, მუდამ ერთად ვიყავით.

როდესაც გავიზარდეთ, ითანს და მე მოგვინდა, ერთმანეთისგან განსხვავებულები გავმხდარიყავით. განსხვავებული მეგობრები, განსხვავებული ტანსაცმელი. ბოლო კლასებში ხშირად ერთმანეთს არც ველაპარაკებოდით. უნივერსიტეტიც განსხვავებული ავირჩიეთ და ცხოვრებაში პირველად ვიცხოვრეთ ცალ-ცალკე.

ცხოვრება ტყუპისცალის გარეშე საინტერესო იყო, თუმცა შემეშინდა კიდეც. მაშინაც, როდესაც ითანს ხელს ვკრავდი, მამშვიდებდა იმის ცოდნა, რომ ის იქვე იყო. უნივერსიტეტში მარტო დარჩენილს მეგონა, რაღაც დავკარგე.
ამ განცალკევებაზე ხშირად ვფიქრობ ახლა, როდესაც ცხოვრება თავდაყირა დაგვიდგა და ბევრ ადამიანს COVID-19-ის უხილავი საფრთხის გამო განშორება მოუწია. უცბად ხელიდან გამოგვეცალა ის ფიზიკური სიახლოვე, რომელიც ბევრ ჩვენგანს მუდმივი ეგონა. რას მოასწავებს ეს ჩემი და ჩემი თაობის მომავლისთვის?

მე ფილოსოფიას ვსწავლობ. ერთხელაც, ფილოსოფოს ფრენკ ჯექსონის მიერ მოწყობილ აზრით ექსპერიმენტს, „მერის ოთახს“ წავაწყდი. მერი ბრწყინვალე მეცნიერია, რომელიც მთელი ცხოვრება უფერულ ოთახში ცხოვრობს და სენსორულ მონაცემებს მხოლოდ შავ-თეთრი ტელევიზორიდან იღებს.
მერის ხელი მიუწვდება უამრავ ინფორმაციაზე და ყველაფერი იცის ფერის აღქმაზე – მას ის უბრალოდ არასოდეს განუცდია. ვთქვათ, ერთ დღეს ოთახიდან გავიდა და ლურჯი ცა დაინახა ან ხის ქერქს შეეხო. გაიგებს თუ არა ის რამე ახალს? გვასწავლის თუ არა შეგრძნებები რამეს, რასაც წაკითხვით ვერ ავითვისებდით? – გვეკითხება ჯექსონი.

ცხოვრება თავდაყირა დაგვიდგა და ბევრ ადამიანს COVID-19-ის უხილავი საფრთხის გამო განშორება მოუწია.

ჯექსონის აზრით, კი. იმ რაღაცებს, რომლებსაც ფიზიკური სამყაროსგან მოწყვეტისას ვერ შევიგრძნობთ, იგი qualia-ს უწოდებს. ისინი ყველგანაა: მზეში, დედამიწაზე, სხვა ადამიანებში. ეს ის რაღაცებია, რომლებიც ვირტუალურ ცხოვრებაში გვაკლია.

წლების განმავლობაში ინტუიცია მეუბნებოდა, რომ თითქმის ყველაფერი, რისი გაკეთებაც მჭირდება, ვირტუალურადაც შემიძლია: ვესაუბრო მეგობრებს, ვწერო, ვიკითხო, მოვყვე ამბებს, ვუსმინო ლექციას. როდესაც მარტის ბოლოს ლექციები ონლაინ მიტარდებოდა, კიდევ უფრო მეტი რაღაცის გაკეთება შემეძლო. პროფესორები სულ ხაზზე იყვნენ, გონებას ნაკლები რამ მიფანტავდა და მასალაზეც უფრო მარტივად მიმიწვდებოდა ხელი.

კარანტინის დროს შინ დავბრუნდი, თუმცა ცხოვრება კვლავინდებურად გაგრძელდა. დედაჩემი თერაპევტია და კვლავ იღებს პაციენტებს; ჩემი და გაკვეთილებს Zoom-ით ესწრება. ყველაფერი ვირტუალურია.

ასეთი ვირტუალური ცხოვრება ჩემი თაობისთვის ძალიან ნაცნობია. კომპიუტერებთან ერთად ვიზრდებოდი. პანდემიამდეც კი შაბათ ღამეს ხანდახან მარტო, ჩემს ოთახში ვატარებდი, ლეპტოპისა და მობილურის ეკრანის პირისპირ, მეგობრებთან ონლაინ ლაპარაკსა თუ სპორტის ყურებაში.

უნივერსიტეტის შემდეგ უფრო და უფრო ვირტუალურ სამუშაო გარემოში შევაბიჯებ. კომპიუტერები ადამიანებს ეკონომიკის ყველა საფეხურზე ენაცვლებიან: ბანკირები, მძღოლები, ქარხნის მუშები. ვვარაუდობ, რომ ჩემი მეგობრების უმეტესობა ისეთი პროფესიით დაკავდება, რომელიც ეკრანის ყურებას ან ტელეფონზე ლაპარაკს მოიცავს. როგორც მწერალს, შეიძლება ყოველდღე სახლიდან მუშაობა მომიწიოს. ისედაც ჩემი ცხოვრების ნაწილს ონლაინ ვატარებ და ეს აზრი არც ისე შემაძრწუნებელია. და მაინც, ეს რეალობა საკმაოდ უცნაურია.

ბევრი ჩემნაირი ახალგაზრდისთვის ვირუსის შეყრა უმთავრესი შიში სულაც არ არის. სინამდვილეში, მომავლის გაურკვევლობის უფრო გვეშინია. საკმაოდ ბევრი შემაშფოთებელი სცენარი მოჩანს.ჩემი აზრით, ყველაზე საშიში – გარდა იმისა, რომ დაავადება შეიძლება არასოდეს გაქრეს – არის ის, რომ ვირტუალურმა ყოფამ სამუდამოდ მოიკიდოს ფეხი.

ვღელავ, რომ პანდემიის გამოცდილებამ შეიძლება ადამიანებს აფიქრებინოს, ერთმანეთისგან იზოლაციაშიც მშვენივრად ვცხოვრობთო. მე თვითონაც ამ რეალობისკენ მივექანები. გადის დღეები, როდესაც სახლს არ ვტოვებ და ურთიერთობა მხოლოდ ჩემს ძმასთან მაქვს, ისიც აბაზანის რიგში.
რა მოხდება, თუ ამ დონის იზოლაცია მომავალშიც გასტანს? ამ გარემოში რაღაცას ნამდვილად დავკარგავთ. ამაში ეჭვიც არ მეპარება – ვიცი, რომ თავს სხვანაირად ვგრძნობ, როდესაც რაღაცებს პირდაპირ განვიცდი და არა – ვირტუალურად.

ვღელავ, რომ პანდემიის გამოცდილებამ შეიძლება ადამიანებს აფიქრებინოს, ერთმანეთისგან იზოლაციაშიც მშვენივრად ვცხოვრობთო.

გარკვეულწილად, განცალკევებამ ითანი და მე დაგვაახლოვა. სხვადასხვა შტატში რომ გავემგზავრეთ, ერთმანეთთან დარეკვაც დავიწყეთ. არ მახსოვს, პირველმა ვინ დარეკა. ემოციებზე, გოგოებსა და ფილოსოფიაზეც არ გვისაუბრია. უბრალოდ, სიახლეებს ვყვებოდით: „24 საათია, არ მიძინია“, „ძალიან დიდი ბურგერი შევჭამე“.

ამაში მას ვერ გამოვუტყდები – ზედმეტად ბანალურია – თუმცა სიმართლეა: დაშორებამ საშუალება მოგვცა, გაგვეაზრებინა, რა მოგვწონს ერთმანეთში. კილომეტრების ვირტუალურად გადაკვეთით ნამდვილად მოვიგეთ რაღაც.
მაგრამ არის რაღაცები სხვა ადამიანის ფიზიკურ სიახლოვეში, რის სიმულირებასაც ვერ მოახდენ. ვერცერთი ეკრანი ვერ შეცვლის მხარზე ხელის მოხვევის შეგრძნებას. დავურეკავდი ითანს, ვილაპარაკებდით, შემდეგ ის დაკიდებდა და მე კვლავ მარტო ვრჩებოდი ოთახში, ცარიელ ეკრანს მიშტერებული.

მეშინია, რომ მომავალში ზოგიერთი ჩვენგანი ბოლომდე ვეღარ გამოვა თვითიზოლაციიდან; შიში და გაურკვევლობა სამყაროსთან ფიზიკური კავშირის ნაწილს დაგვაკარგვინებს.

ითანი და მე ახლა ისევ ერთად ვცხოვრობთ, ბავშვობის სახლში. ჩემს ტყუპისცალთან სიახლოვე აღარ მაწუხებს. ღამე კომპიუტერული თამაშებით ვერთობით, ვხუმრობთ და ჩუმად ვხითხითებთ, რომ სხვები არ გავაღვიძოთ. კარგია, მარტო რომ არ ხარ.

სერიოზულ თემებზე მაინც იშვიათად ვსაუბრობთ. როდესაც ითანს „მერის ოთახზე“ ვუამბე, მხრები აიჩეჩა: „ჰო, რა ვიცი, მგონი, აზრიანია“. მომეშვა. ითანი ხშირად დასცინის ჩემს ფილოსოფოსობას. ხშირად გავუტევ ხოლმე, მგონია, ღრმა ჭეშმარიტებას ვავლენ და უცებ მეტყვის, რა სისულელეაო.

მაგრამ ჩვენი ურთიერთობა სულაც არაა დამყარებული იმაზე, თუ რას ვამბობთ. ის დამყარებულია ურთიერთკავშირზე. გაზაფხულზე თმა ერთად შევიღებეთ, შავი თმა თითქმის გავითეთრეთ. არ ვიცი, რატომ გავაკეთეთ ეს. ახლაც ერთნაირად გამოვიყურებით, მხოლოდ – განსხვავებულად.

პანდემიის გავრცელებიდან რამდენიმე კვირაში, თბილ ღამეს, სახლის უკან წვრილ ლიანდაგებზე მიმავალნი წონასწორობის შენარჩუნებას ვცდილობდით, როგორც ბავშვობაში ვაკეთებდით ხოლმე. მე ხშირად ვვარდებოდი, წონასწორობას ვკარგავდი – რელსებიდან გადავარდნილი დასავლური ძრავა ოლივერი.

მაგრამ ითანი ხშირად რამდენიმე წუთის განმავლობაში იდგა მყარად. ხანდახან გვერდიგვერდ აღმოვჩნდებოდით და ერთად მივიწევდით წინ. ჩვენ წინ გზა ბნელი, ცოტა საშიში იყო, თუმცა რაღაც ინსტინქტი გვამოძრავებდა და პარალელურ ლიანდაგებზე სვლას ვაგრძელებდით.