როგორ მოკვდა მთავრობაძე

„Мтавробадзе умеръ тчк Известите родныхъ и близкихъ тчк” – „მთავრობაძე მოკვდა წერტ შეატყობინეთ ნათესავებსა და ახლობლებს წერტ”. თბილისში (სავარაუდოდ, 1917 წლის მარტში) მოსული ეს ჰიპოთეტური დეპეშა, რომელიც იმდროინდელ ცენზურას შეფარული ტექსტით დაუძვრა, საქართველოს ამცნობდა, რომ ნიკოლოზ მეორე გადადგა და იმპერია დაემხო. 

„ამბად შემორჩა, თითქოს ეს ამბავი სოციალდემოკრატიული პარტიის თბილისის კომიტეტს პეტროგრადიდან ამავე პარტიის ერთ-ერთმა წევრმა, გოგიტა ფაღავამ შეატყობინა”, – მიყვება ლაშა ბაქრაძე. დამოუკიდებელი საქართველოს პერიოდის ნაკლებად ცნობილ ფაქტებზე ვსაუბრობთ. აქვე იბადება იდეა, მაისის ნომერში სტატია გამოვაქვეყნოთ. ჩემს მეგობარ მარინა ვაშაყმაძეს ვუკავშირდები. მგონია, რომ „რადიო თავისუფლება” და მისი ჟურნალისტები ყველაზე კარგად გაართმევენ თავს ამ ამოცანას. „ეკა ქევანიშვილი დაგიწერს”, – მპასუხობს მარინა, რომელმაც ყოველთვის ზუსტად იცის „ცხრიანში გარტყმა”. 

ეკაც არ დაგვზარდა; საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიამ და საქართველოს ეროვნულმა არქივმა ფოტოები მოგვაწოდეს. არქივის ფოტოების მოძიებაში ქალბატონმა ქეთევან სადაგიშვილმა გაგვიწია ფასდაუდებელი დახმარება. ჩემი აზრით, მშვენიერი სტატია გამოვიდა. მაგრამ მე, მთელ ამ პროცესში, სულ სხვა რამ მაფიქრებს.

თურმე თბილისში ხუმრობდნენ, რევოლუცია ფოსტით მივიღეთო. მარტინ ლუთერ კინგის ფრაზა მახსენდება – „მჩაგვრელი ჩაგრულს თავისუფლებას არასდროს აძლევს თავისი ნებით. თავისუფლებისთვის ბრძოლა ჩაგრულის საქმეა”.

არ გვიბრძოლია. დამოუკიდებლობა ციური მანანასავით თავზე დაგვეცა. თავისუფლება ჩვენი მონაპოვარი არ ყოფილა. შემთხვევითობამ გვარგუნა. იქნებ, ამიტომაც დავკარგეთ ასე სწრაფად? თუმცა, სსრკის დაშლის შემდეგ, ბევრი სისხლი ვღვარეთ. იქნებ, საკმარისია საერთო შეთანხმებისთვის, თუ რა გვინდა, რა ღირებულებებისკენ ვისწრაფვით და იქნებ, თუ ისევ საჭირო გახდა, ევროპისკენ მიმავალი ეკლიანი გზა ასე მარტივად აღარ დავთმოთ?

იმედი ვიქონიოთ… ჩვენი ჩრდილოელი დაუძინებელი მეგობრის ანდაზისა არ იყოს: 

„Надежда умирает последней” – იმედი ყველაზე ბოლოს მოკვდება!