აურელია – მედუზას გვარი, რომელიც მთელ მსოფლიოში წყალმარჩხ უბეებში გვხვდება, არც ისე მეგობრულ მოჩვენებებს ჰგავს. მათ გამჭვირვალე ქოლგისებრ სხეულს უფერული საცეცების არშია ამშვენებს.

მედუზებად მიჩნეული ზოგი არსება ერთმანეთისგან ნათესაურად ისევეა დაშორებული, როგორც, მაგალითად, ხარაბუზა და ხარი. ისინი ცხოველთა სამყაროს გენეალოგიური ხის სულ სხვა ტოტებზეც არიან და არც ჰაბიტატი აქვთ საერთო; ზოგი ოკეანის ზედაპირზე ბინადრობს, სხვები – სიღრმეებში, რამდენიმე სახეობა კი სულაც მტკნარ წყალში გვხვდება. მათ ის აერთიანებს, რომ ცხოვრების შედარებით ერთნაირი, მოტივტივე ნირის სტრატეგიამდე მივიდნენ: ლაბისებრი სხეულები განუვითარდათ.

მათი მრავალფეროვანი ევოლუციური ისტორიიდან გამომდინარე, არცაა გასაკვირი, რომ მედუზებს ფორმების, ზომებისა და ქცევების ფანტასტიკური ნაირგვარობა ახასიათებთ, ხოლო რეპროდუქციული თვალსაზრისით ისინი პლანეტის ყველაზე მრავალმხრივ არსებათა შორის არიან. შთამომავლობის შექმნის უნარი სქესობრივი და არასქესობრივი გზით შესწევთ; სხვადასხვა სახეობას საკუთარი ასლების შექმნა შეუძლია როგორც ორად გაყოფის გზით, ასევე უჯრედების მცირე გროვების დაყრით, ან კიდევ სტრობილაციად წოდებული პროცესით, რომელიც ძალიან პატარა, თოვლის ფანტელის ფორმის კლონების გამოყოფას გულისხმობს. ყველაზე გასაოცარი ისაა, რომ ზოგი მედუზა, როგორც ჩანს, სიკვდილის შემდეგაც ახერხებს გამრავლებას. მეცნიერები ამ თითქმის სასწაულებრივ პროცესს ტრანსდიფერენციაციას უწოდებენ.

უკანასკნელ ათწლეულებში მსოფლიოს ზოგიერთ წერტილში მედუზების პოპულაციამ იფეთქა. 1980-იან წლებში შავ ზღვაში გამოჩნდა სავარცხელა მედუზა, რომელსაც მეცნიერულად Mnemiopsis leidyi ჰქვია, ხოლო არაფორმალურად „ზღვის კაკალს“ უწოდებენ. დასავლეთ ატლანტის ოკეანის ამ ბინადარმა, სავარაუდოდ, ხომალდის საბალასტო წყალთან ერთად მგზავრობის საშუალებით ჩამოაღწია შავ ზღვაში, სადაც იმდენად გამრავლდა, რომ 1989 წელს მისი კონცენტრაცია წყლის კუბურ მეტრზე 400 ინდივიდს აღწევდა. თევზი მედუზებს საკვების მოპოვებაში კონკურენციას ვერ უწევდა – ზღვის კაკალი დღეში საკუთარ წონაზე ათჯერ მეტ საკვებს იღებს – და ბევრი თევზი მედუზების ულუფად იქცა, რითაც ადგილობრივი თევზჭერა მნიშვნელოვნად დაზარალდა.

ამგვარ შემთხვევებს მთელი რიგი რეპორტაჟები მოჰყვა, რომელთა მიხედვითაც მედუზები ზღვათა დამპყრობლებად გვევლინებოდნენ. ერთი ვებგვერდი გვაფრთხილებდა, „თანთალების შემოსევა“ იწყებაო, მეორე კი „ტყლარწმაგედონს“ გვიწინასწარმეტყველებდა, მაგრამ მეცნიერები ამბობენ, რომ მდგომარეობა უფრო კომპლექსურია, ვიდრე ასეთი სათაურები გვაფიქრებინებს.

სრული ვერსია წაიკითხეთ ოქტომბრის ნომერში.

ელიზაბეთ კოლბერტმა წიგნისათვის „მეექვსე გადაშენება“ პულიტცერის პრემია მიიღო; მან აპრილის ნომერში რასისა და გენეტიკის შესახებ დაწერა. დევიდ ლიიტშვაგერი იდუმალებით მოცული, მაგრამ ლამაზი არსებების „გლამურული ფოტოგრაფია“ და ჟურნალისთვის უკვე 13 სტატია აქვს გაფორმებული.