დათბობის პირობებში ტბები უამრავი გამოწვევის წინაშე დგას, თუმცა ყველაზე მძიმე მდგომარეობა ისეთ ჩაკეტილ ტბებშია, რომლებშიც წყლის შედინება ხდება, თუმცა ის არ გაედინება მდინარეებსა და ზღვებში. ასეთი გაუდინარი არეები, როგორც წესი, წყალმარჩხი, მარილიანი და ჩარევისადმი განსაკუთრებით მგრძნობიარეა. არალის ზღვის ცენტრალური აზიიდან გაუჩინარება შემზარავი მაგალითია იმისა, თუ რა შეიძლება მოუვიდეს ასეთ შიდა წყლებს. არალის ზღვის გაუჩინარების მთავარი მიზეზი საბჭოთა ამბიციური საირიგაციო პროექტები იყო, რომლებმაც ამ ზღვის მკვებავი მდინარეების მიმართულება შეცვალეს.

მსგავსი რამ თითქმის ყველა კონტინენტის ამოშრობის პირას მყოფ ტბებზე ხდება; ამის მიზეზი კი წყლის ჭარბი მოხმარება და მზარდი გვალვაა. დროის სხვადასხვა მონაკვეთში გადაღებული სატელიტური ფოტოები შოკისმომგვრელ ზიანს ასახავს. აფრიკაში ტბა ჩადი 1960-იანი წლებიდან ძალიან დაპატარავდა, რის გამოც თევზისა და სარწყავი წყლის დეფიციტი გაიზარდა. დევნილები და ლტოლვილები, რომლებიც ახლა ტბაზე არიან დამოკიდებულნი, კიდევ უფრო მეტ რესურსს მოიხმარენ. ცხელ, მშრალ საჰელში დეფიციტი და დაძაბულობა კონფლიქტსა და მასობრივ მიგრაციას ზრდის.

ბოლო წლებში გურის უზარმაზარ ჰიდროელექტროსადგურში, ვენესუელაში, წყალმა იმდენად დაბალ დონეს მიაღწია, რომ სახელმწიფოს ენერგიის დასაზოგად სკოლებში გაკვეთილების გაუქმება მოუწია. პანამის არხიც კი, რომლის რაბი ცოტა ხნის წინ უზარმაზარი სატვირთო გემების მომსახურებისთვის გააფართოვეს და გააღრმავეს, ელ-ნინიოსთან დაკავშირებული წვიმის ნაკლებობით ზიანდება და გავლენას ახდენს ხელოვნურ ტბაზე – გატუნზე, რომელიც უზრუნველყოფს არა მხოლოდ რაბისთვის საჭირო ნაკადს, არამედ ქვეყნის დიდი ნაწილის სასმელ წყალსაც.

ირანის ურმიის ტბა ახლო აღმოსავლეთში კასპიის ზღვის შემდეგ უდიდესი მლაშე ტბა იყო. ბოლო 30 წელიწადში ის დაახლოებით 80%-ით დაპატარავდა. თითქმის გაუჩინარდნენ ფლამინგოები, ვარხვები, თეთრი ყანჩები და იხვები. ქარს ტბის ფსკერიდან მარილის მტვერი ფერმებისკენ მიაქვს და მიწას ნელ-ნელა უნაყოფოს ხდის. საზიანო, მარილნარევი მტვერი ქალაქ თავრიზში მცხოვრებ 1,5 მილიონ ადამიანში ანთებით პროცესებს იწვევს. ბოლო წლებში ურმიის ფირუზისფერი წყალი გაწითლდა – მარილიანობის ზრდისა და მარჩხობში მზის შეღწევის გამო გამრავლდა და ფერი იცვალა ბაქტერიებმა და წყალმცენარეებმა. აქ ოდესღაც სამკურნალო აბაზანებისთვის ბევრი ტურისტი მოდიოდა, თუმცა დღეს აღარავინ ჩანს.

სრული ვერსია წაიკითხეთ აპრილის ნომერში.