ტოქსიკური ტომების კვალდაკვალ

ბიბლიოთეკებსა და კოლექციებში არსებულ დეტექტიური ჟანრის წიგნებსა თუ კრიმინალისტიკის სახელმძღვანელოებში ხშირად შეხვდებით სიტყვა „საწამლავს“.

ქვემოთ წარმოდგენილი მჭახე მწვანე წიგნები კი ნამდვილ საწამლავს შეიცავენ. მათ ყდებს ვიქტორიანული ეპოქის, დარიშხანის შემცველი ზურმუხტისფერი მწვანე პიგმენტით ღებავდნენ.

რესტავრატორ-კონსერვატორები მელისა ტედოუნი და როუზი გრეიბერნი ასეთი წიგნების მოძიებასა და ნუსხაში შეტანაზე მუშაობენ. მათი ძალისხმევის შედეგად, „მომწამვლელი წიგნების პროექტის“ ფარგლებში, დარიშხანის შემცველი 88 ტომი მოიძებნა.

მსგავსი წიგნების უმეტესობა 1850-იან წლებში შეიქმნა. მათთან ხშირმა შეხებამ შესაძლოა ოდნავ შეუძლოდ გაგხადოთ, თუმცა ტედოუნი გვამშვიდებს: „არაა საჭირო პანიკაში ჩავარდნა და მათი გადაყრა“. წიგნების იდენტიფიცირებისთვის პროექტმა გაფრთხილებების შემცველი სანიშნები გააგზავნა აშშ-ისა და 18 სხვა ქვეყნის ინსტიტუციებში. შედეგად, ტოქსიკური წიგნები 6 სხვადასხვა კოლექციაში აღმოაჩინეს. „ნებისმიერ ბიბლიოთეკაში, რომელიც XIX საუკუნის შუა წლების გამოცემებს აგროვებს, ასეთი ერთი ან ორი წიგნი მაინც მოიპოვება“, – ამბობს ტედოუნი.