სარა სიგერის კაბინეტი მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის 54-ე კორპუსის მე-17 სართულზეა და იმდენად ახლოსაა კოსმოსთან, რამდენადაც ეს კემბრიჯიდან არის შესაძლებელი. ფანჯრიდან ის ბოსტონის ცენტრს გაჰყურებს; ოთახიდან კი მისი „ხედი“ ირმის ნახტომსაც სცდება.

47 წლის სიგერი ასტროფიზიკოსია. მისი სპეციალიზაციაა ეგზოპლანეტები, ანუ სამყაროში არსებული ყველა პლანეტა, თქვენთვის ცნობილი, მზის გარშემო მოძრავი პლანეტების გარდა.

დაფაზე განტოლება მიუწერია, რომელიც თავად შეადგინა ასეთ პლანეტაზე სიცოცხლის არსებობის ალბათობის შესაფასებლად.

1990-იან წლებში, მაშინ როცა სიგერმა მაგისტრატურაში ჩააბარა, არაფერი ვიცოდით ისეთი პლანეტების შესახებ, რომლებიც ვარსკვლავების გარშემო ბრუნვას რამდენიმე საათს ანდომებენ და არც ისეთებზე, რომლებსაც მილიონამდე წელი სჭირდებათ. არ ვიცოდით, რომ ზოგი პლანეტა ორი ვარსკვლავის გარშემო ბრუნავს და არც ის, რომ არსებობენ მოხეტიალე პლანეტები, რომლებიც არცერთი ვარსკვლავის ორბიტაზე არ მოძრაობენ და უბრალოდ დაეხეტებიან კოსმოსში. რეალურად, დანამდვილებით ისიც კი არ ვიცოდით, საერთოდ თუ არსებობდნენ სხვა პლანეტები ჩვენი მზის სისტემის მიღმა და ბევრი წარმოდგენა იმის თაობაზე, თუ რა განსაზღვრავს „პლანეტობას“, მცდარი აღმოჩნდა. პირველი ნაპოვნი ეგზოპლანეტა – 1995 წელს აღმოჩენილი 51 Pegasi b – თავისთავად, სრულ მოულოდნელობას წარმოადგენდა: ეს იყო გიგანტური პლანეტა, რომელიც საკუთარ ვარსკვლავს მიბჯენილი, მის გარშემო 4 დღეში ბრუნავდა.

„51 Pegasi b–ს აღმოჩენა იმის ნიშანი უნდა ყოფილიყო, რომ დიდი თავგადასავალი იწყებოდა“, – ამბობს სიგერი. „ასეთ პლანეტას საერთოდ არ ველოდით“.

დღეს 4000 ეგზოპლანეტის არსებობა გვაქვს დადასტურებული. უმრავლესობა, 2009 წელს გაშვებულმა, კეპლერის კოსმოსურმა ტელესკოპმა აღმოაჩინა. კეპლერის მისია იყო, ენახა, ცის ერთ პატარა ნაგლეჯზე, 150 000 ვარსკვლავის გარშემო რამდენი პლანეტა შეიძლებოდა ყოფილიყო. თუმცა საბოლოო მიზანს წარმოადგენდა პასუხის პოვნა კითხვაზე: სიცოცხლის განვითარებისათვის ხელსაყრელი ადგილი ბევრია სამყაროში თუ იმდენად მწირია, რომ სხვა ცოცხალი სამყაროს არსებობის იმედიც არ უნდა გვქონდეს?

კეპლერის პასუხი არაორაზროვანი იყო. პლანეტების რიცხვი ვარსკვლავებს აჭარბებს და, სულ ცოტა, მათი მეოთხედი დედამიწის ზომის პლანეტაა, რომლებიც თავიანთი ვარსკვლავების ე.წ. სასიცოცხლო ზონაში ექცევიან, ანუ პირობები სიცოცხლის არსებობისათვის არც ძალიან ცხელი და არც ძალიან ცივია.

ეს ნიშნავს, რომ ირმის ნახტომის მინიმუმ 100 მილიარდ ვარსკვლავს შორის, სულ ცოტა, 25 მილიარდი ადგილია, სადაც შეიძლება სიცოცხლემ მოიკიდოს ფეხი ჩვენს გალაქტიკაში – ჩვენი გალაქტიკა კი ერთ-ერთია მრავალ ტრილიონს შორის.

აღარ ვსვამთ კითხვას, არის თუ არა სიცოცხლე დედამიწის მიღმა. თითქმის უდავოა, რომ არის. საკითხავი ისაა, როგორ მივაგნოთ?

სრული ვერსია წაიკითხეთ მარტის ნომერში.

ავტორი ჯეიმი შრივი სანაძლეოს დებს, რომ არამიწიერ სიცოცხლეს 2030 წლამდე მივაგნებთ. სპენსერ ლოუელს ერთ ხელზე თანავარსკვლავედის სვირინგი აქვს. დანა ბერის წარმოსახული კოსმოსური ხედები ილუსტრირებულია National Geographic-სა და სხვა გამოცემებში.