წყლიანი აკლდამა

კლიმატურმა ცვლილებებმა ინდოეთის მაღალმთიან რეგიონში, ლადახში მყინვარების შემცირება გამოიწვია, ნალექისა და ტემპერატურის პროგნოზირება კი ძალიან გაართულა. ხილსა და მარცვლეულს გაზაფხულზე მორწყვა სჭირდება,მაგრამ გამდნარი ყინული ნარგავებამდე ზაფხულამდე ვერ აღწევს. ინჟინერმა სონამ ვანგჩუკმა მოსავლის გადარჩენის გზას მიაგნო. 2015 წელს, ვანგჩუკმა ინტერნეტის საშუალებით მოპოვებული 125 000-დოლარიანი აფინანსებით ააშენა, დაახლოებით, 20 მეტრის სიმაღლის „ყინულის სტუპა“ – ხელოვნური მყინვარი, რომელიც სოფელ ლადახში ჩამომავალი წყლის ნაკადებით “იკვებება”. წყალი ვერტიკალური მილიდან გეიზერის მსგავსად ამოდის და ყინება. კონუსის ფორმის ყინული ბუდისტურ აკლდამას წააგავს. ვანგჩუკის გამოგონებამ დნობა აპრილში დაიწყო, ბუნებრივმა მყინვარებმა კი ივნისში – მაშინ, როდესაც ყინულის სტუპასგან თითქმის აღარაფერი დარჩენილიყო.

ამ პროექტის შესახებ მსოფლიომ შეიტყოდა შარშან, ევროპაში პირველი ყინულის სტუპაც აიგო. ამ და სხვა პროექტების წყალობით, ვანგჩუკი „როლექსის პრემიის“ მფლობელი გახდა. მიღებული თანხით, აპირებს, დააარსოს საკვლევი ინსტიტუტი, რომელიც ჰიმალაის რეგიონში არსებულ გარემოსდაცვით პრობლემებს შეისწავლის. „წყლის დეფიციტი უდიდესი პრობლემაა“, ამბობს ცერინგ შპალცესი, ადგილობრივი ფერმერი. „მომავალში, ჩვენი შვილები მიწათმოქმედებით ვეღარ დაკავდებიან“. ვანგჩუკის აზრით, გარემო პირობებისადმი დროული ადაპტაცია მათ შთამომავლობას დაეხმარება, არ მიატოვონ სახლ-კარი კლიმატური ცვლილებების გამო. „მთებში მცხოვრები ხალხი უმცირესობას განეკუთვნება, არა ეთნიკურობის, არამედ კლიმატური პირობების გამო“, ამბობს ის. „ის, რაც ქალაქში აგვარებს პრობლემებს, მთაში არ მუშაობს. ჩვენ ჩვენი ხერხი უნდა ვიპოვოთ“.