ავღანეთში მდებარე ვახანის დერეფანი ერთ-ერთი ყველაზე მიუდგომელი დაუსახლებელი ადგილია მთელ დედამიწაზე. ბადახშანის პროვინციის ეს „წანაზარდი“ 320 კილომეტრზე იჭრება ტაჯიკეთსა და პაკისტანს შორის, სანამ წინ არ აღუდგება დასავლეთ ჩინეთის ყინულით დაფარულ მწვერვალთა ზღუდე. XIX საუკუნეში ეს დერეფანი ბუფერულ ზონად აქციეს რუსებმა და ბრიტანელებმა, რათა თავ-თავიანთი იმპერიები აზიაში ერთმანეთს დაეშორებინათ. ვახანი კვლავ რჩება ავღანეთის მივიწყებულ „წანაზარდად“. 17 000-მდე მიწათმოქმედი და მომთაბარე შუასაუკუნოვანი ტიპის საძოვრებსა და ქვის ღობით გარშემორტყმულ ქოხებში ცხოვრობს დღემდე. ეს იყო სამხრეთ აზიაში შესასვლელი ჩემი კარიბჭე.

ტაჯიკეთის საზღვარი იშკაშიმთან გადავკვეთეთ. ბოლოს ავღანეთის მიწა 16 წლის წინ ავამტვერე როგორც ომის რეპორტიორმა და ეს არ ჰგავდა მიწას, რომელიც მე მახსოვდა.

შეიარაღებული ადამიანები „ჰაილუქსის“ პიკაპებში და ჩამოყრილი 230-კილოგრამიანი ბომბების აფეთქების ტალღა – აი, აქ ტრიალებდა ჩემი ავღანური მოგონებები. ვახანი კი, ღარიბი, უკიდურესად იზოლირებული და ჰინდუქუშის მთებით დაცული დერეფანი, მშვიდობის ოაზისად მოჩანდა. არაფრის გვეშინოდა, თამამად დავაბიჯებდით მოწეული ხორბლის ყანებში, სადაც გლეხები კალოზე დაატარებდნენ ხარებს და ბიბლიური წესით ლეწავდნენ თავთავებს. უძველესი ეპოქის წყლის წისქვილები ფქვავდა მარცვალს. ვახანი ფერმერები ზომიერ ისმაილიზმს მისდევდნენ და ქალებიც პირბადის გარეშე დადიოდნენ. თოვლიან მწვერვალებს კი თოვლის ლეოპარდები (ირბისი) დარაჯობდნენ და არა – სამხედროები. არავინ ატარებდა იარაღს. ვახანი ავღანეთის მშვიდობიანი სოფლის ნიმუში იყო.

სრული ვერსია წაიკითხეთ სექტემბრის ნომერში.

პოლ სალოპეკმა ორჯერ მიიღო პულიტცერის პრემია, როგორც Chicago Tribune-ის უცხოეთის რეპორტიორმა. მატიე პალე 1999 წლიდან აშუქებს ვახანის დერეფანს. ბოლოს ამ რეგიონის ფოტოები 2013 წლის თებერვლის ნომერში დაიბეჭდა.