უელსში, სუონსიში, პარკინგზე, ბილბორდისოდენა კედელზე, საღებავით მარტივად ეწერა: „მეტი პოეზიაა საჭირო“.

არ მგონია, უელსს პოეზია აკლდეს. ხანმოკლე მგზავრობა და როგორც კი გასცდები უელსის ნებისმიერ ქალაქს, თავს ისეთ გარემოში ამოყოფ, რომელიც ფანტაზიის ნაყოფი გეგონება: ცისთვალებით მოკირწყლული მთის ფერდობები, ქარიან კლდეებზე მდგარი სასახლეების ეული ნანგრევები, სელაპების სიმღერებით სავსე ქვიანი ზღვის ნაპირები, მწვანედ მობიბინე ხეობები…

ინდუსტრიული საპორტო ქალაქი სუონსი გოუერის ნახევარკუნძულისკენ მიმავალ კარიბჭეს წარმოადგენს, რომელიც ბრიტანეთის მთავრობამ 1956 წელს პირველ განსაკუთრებული სილამაზის ბუნებრივ ადგილად, AONB-დ გამოაცხადა. ეს აღიარება „განსაკუთრებული ხასიათის“ მქონე იშვიათ ადგილებს გამოარჩევს კონსერვაციისთვის. უელსს ამჟამად ხუთი AONB და სამი ეროვნული პარკი აქვს.

უელსის გზად წოდებული სამი ახალი ტურისტული მარშრუტი ქვეყნის უმშვენიერეს ადგილებს მოიცავს. ისინი National Geographic Travel-ის საუკეთესო ადგილების ყოველწლიური სიის 2020 წლის ჩამონათვალში შედის, რაც იმას ნიშნავს, რომ მოგზაურებმა ისინი აუცილებლად უნდა მოინახულონ. 300 კილომეტრის კემბრიის გზა ამ სამიდან ყველაზე გრძელია და ჩრდილოეთიდან სამხრეთისაკენ მიუყვება უელსის ხერხემალს. მთებსა და ზღვას შორის მოქცეული სანაპიროს გზა 290-კილომეტრიანი მოგზაურობაა კარდიგანის უბის გარშემო, ქვეყნის დასავლეთ სანაპიროზე. სასახლეებით მდიდარი ჩრდილოეთ უელსის გზა მრავალსაუკუნოვან სავაჭრო გზას მიუყვება 120 კილომეტრის მანძილზე კვინსფერის ჩრდილოაღმოსავლეთიდან ჰოლიჰედის კლდეებამდე ანგლსის კუნძულზე.

თითოეული მარშრუტი განსხვავებულ თავგადასავალს გვთავაზობს. დასავლეთ პემბროუკშირის ნაპირზე სერფინგის მოყვარულები ფრეშ-უოტერ-ვესტთან სრიალებენ ტალღებზე, სადაც უელსის სერფინგის ეროვნული ჩემპიონატები იმართება. ალპინისტებს შეუძლიათ სერ ედმუნდ ჰილარის ნაკვალევს გაჰყვნენ, რომელიც 1085-მეტრიან მთა სნოუდონზე ვარჯიშობდა 1953 წელს ევერესტზე ასვლამდე. სნოუდონის ეროვნულ პარკში მდინარე ტრივერინი საუკეთესო ადგილია კაიაკინგისა და რაფტინგისთვის მთელ ბრიტანეთში. ყოველივე ეს გულისამაჩქარებელი პოეზიაა.

1980-იან წლებში უელსელებმა ადრენალინის ახალი გამოსამუშავებელი – „კოუსტერინგი“ გამოიგონეს. ეს სულ უფრო პოპულარული სათავგადასავლო სპორტი შეიძლება მოიცავდეს კლდეზე ცოცვას, კლდიდან ხტომას, გამოქვაბულების კვლევას, ცურვას – იმ ადგილების შეგრძნებას, სადაც წყალი ხმელეთს ხვდება.

სიჩქარე ნაკლებია უელსის ასობით კილომეტრ საფეხმავლო ბილიკებზე, მათ შორის 1400-კილომეტრიან ბილიკზე, რომელიც ქვეყნის მთელ სანაპიროს მიუყვება სამხრეთში მდებარე ჩეპსტოუდან კვინსფერიმდე ჩრდილოეთში. ერთხელ, მზიანი ნაშუადღევი გავატარე ამ ბილიკის ძალიან მოკლე ნაწილზე, პორტ-ეინონის ყურიდან ოქსვიჩის ყურემდე, გოუერის ნახევარკუნძულზე, სადაც ჩემს ნათესავებს ვსტუმრობდი ხოლმე 14 წლის ასაკიდან მოყოლებული. ვიფიქრე, ყურის ერთ ბოლომდე მივსულიყავი და შემდეგ უკან მოვბრუნებულიყავი, მაგრამ სურვილმა, მენახა, რა იყო კონცხის იქით, მაიძულა, არ გავჩერებულიყავი. ოქსვიჩის ყურესთან ოჯახებს წავაწყდი, რომლებიც უჩვეულოდ თბილ ამინდს ფართო ოქროსფერ ქვიშაზე ატარებდნენ. ყურე ბრისტოლის არხზე გადის, რომელსაც ერთ-ერთი ყველაზე გრძელი მოქცევის დიაპაზონი აქვს მსოფლიოში. უელსში ყოველთვის ღირს ნახო, რა საოცრება გელის მოსახვევში.

ეშმაკის ხიდთან, კემბრიის მთების ჩრდილოეთით, ციცაბო ბილიკი ჩადის ტყით დაფარულ ხეობაში ეშმაკის ხიდის ჩანჩქერებთან. ერთ გაზაფხულზე იქ გარიჟრაჟზე მივედი და ბილიკი თითქმის მარტომ გავიარე. ჩანჩქერების გუგუნი მათ დანახვამდე მომესმა. ისინი რამდენიმე კასკადად ეშვება 91 მეტრის სიმაღლიდან. დაკლაკნილი ბილიკი ჩანჩქერების ძირისკენ ჩადიოდა და ყველა ხედი ერთმანეთისგან განსხვავდებოდა, თითქოს ბევრ ჩანჩქერს ვხედავდი და არა ერთსა და იმავეს სხვადასხვა წერტილიდან.

ლირიკული პეიზაჟების გარდა, უელსს ნამდვილი პოეზიაც აქვს შექმნილი. მისი პოეზიის ტრადიცია გვიანი IV საუკუნიდან იწყება და ყოველწლიური ეროვნული ეისტედფოდით გრძელდება – პოეზიისა და მუსიკის უზარმაზარი ფესტივალით, რომელიც უელსის ყველაზე ხალხმრავალი თავყრილობაა.

არტურის ლეგენდის რამდენიმე უძველესი წყარო, რომელიც IX საუკუნის შემდეგ დაიწერა, ან უელსთანაა კავშირში ან ვალიურ ენაზეა დაწერილი. მოგზაურები ლეგენდარულ მეფესა და მის რაინდებთან კავშირებს ისეთ ქალაქებში ეძებენ, როგორიც კარლეონია, სადაც, სავარაუდოდ, კამელოტი უნდა ყოფილიყო და კარმართენში, საიდანაც მერლინი უნდა ყოფილიყო.

დილან თომასი, შეიძლება უელსის ყველაზე სახელგანთქმული პოეტი, სუონსიში დაიბადა და დღემდე ახდენს გავლენას თანამედროვე ხელოვანებსა და მწერლებზე. ის ბილბორდი პარკინგზე? – ხელოვან ჯერემი დელერის ნამუშევარია, რომელიც მან 2014 წელს თომასის 100 წლისთავისადმი მიძღვნილი ფესტივალის ფარგლებში შექმნა. დელერი მართალი იყო: უელსშიც კი რთულია იპოვოთ საკმარისი სიტყვები და საოცრებები.

ემი ალიპიო National Geographic Travel-ის უფროსი რედაქტორია.