6 შეკითხვა ატლანტის ოკეანეში გაუჩინარებულ წყალქვეშა აპარატთან დაკავშირებით

18 ივნისის ადრიანი დილის შემდეგ კონტაქტი აღარ შემდგარა Oceangate-ის წყალქვეშა აპარატ „ტიტანთან“, რომელიც ჩაძირული „ტიტანიკის“ სიახლოვეს – ჩრდილოეთ ატლანტის ოკეანეში დაიკარგა. აქ რამდენიმე ფაქტორია, რომლებიც წარმოუდგენლად ართულებს სამაშველო ოპერაციებს – მათ შორის, ადგილის სიშორე, მისი უკიდურესი სიღრმე და ის ფაქტი, რომ ხუთმგზავრიან ეკიპაჟს, მაქსიმუმ, 96 საათის სამყოფი ჟანგბადის ავარიული მარაგი ჰქონდა თავდაპირველი დაშვებისას. უკანასკნელად ხაზზე გამოვიდნენ წყალში ჩაშვებიდან დაახლოებით 100 წუთის შემდეგ.

განსხვავებით ტიპური წყალქვეშა აპარატისგან, რომელსაც თვითონ შეუძლია გადაადგილება, 6 მეტრი სიგრძის, 9-ტონიანი „ტიტანი“ დამოკიდებულია წყლის ზედაპირზე მყოფ დამხმარე გემზე. პირველ ეტაპზე მას უშვებენ 9 მეტრის სიღრმეზე, ზედ მიბმული პლატფორმით, შემდეგ კი ის ბალასტს იყენებს დარჩენილ 3800 მეტრზე დასაშვებად. ოთხი ელექტროძრავა უზრუნველყოფს ნეიტრალურად მოტივტივე „ტიტანის“ გადაადგილებას ზღვის ფსკერზე. როდესაც დასაბრუნებლად მზადაა, წყალქვეშა აპარატი იშორებს ბალასტს, მიტივტივებს ზემოთ და მაგრდება პლატფორმაზე. შემდეგ მას დამხმარე გემი ასწევს.

რატომ არაფერი გაგვიგია ეკიპაჟისგან? არ შეუძლიათ, რომ სატელიტური ტელეფონით დაგვიკავშირდნენ?

იქაური წყლის თავისებურებები და უკიდურესი სიღრმე შეუძლებელს ხდის, ხმელეთსა და, თუნდაც, კოსმოსში გამოყენებული ტექნოლოგიებით ვისარგებლოთ. „ტიტანი“უკავშირდება დამხმარე გემს, რომელსაც აკუსტიკური სისტემის გამოყენებით აცნობებს თავის მდებარეობას. თუ ეს წყალქვეშა აპარატი შესაბამის მანძილზეა დამხმარე გემიდან, „აკუსტიკური მოდემის“ გამოყენებით მას ასევე ტექსტური შეტყობინებების გაგზავნაც შეუძლია – მაგრამ ძალიან შეზღუდულად. აღნიშნული საკომუნიკაციო არხი გაითიშება, თუ „ტიტანმა“ ვერ შეინარჩუნა ვერტიკალური პოზიცია ან ფსკერზე გაიჭედა.

რა გარემო პირობებია „ტიტანიკის“ ჩაძირვის ადგილას?

დაღუპული ხომალდი, დაახლოებით, 3800 მეტრის სიღრმეზეა; იქ სრული წყვდიადია –  როგორც წესი, 900 მეტრი სიღრმიდან მზის სინათლე უკვე სრულიად ქრება; წარმოუდგენელი სიცივეა – წლის ამ პერიოდში ფსკერზე ტემპერატურამ შეიძლება 2,2°C აჩვენოს, რაც კაბინის გათბობას მოითხოვს; წნევის უდიდესი დაწოლაა – დაახლოებით, 400-ჯერ უფრო ძლიერი, ვიდრე ჩვენ ვგრძნობთ ზღვის დონეზე.

თუ „ტიტანი“ ოკეანის ფსკერზეა, როგორ უნდა ამოვიყვანოთ მგზავრები?

პირველ რიგში, დაგჭირდებათ ხომალდი, რომელსაც შეეძლება მსგავს უკიდურეს სიღრმეებზე ცურვა – ასეთი კი ძალიან ცოტაა მთელ დედამიწაზე.

თუნდაც რომ არსებობდეს მსგავსი წყალქვეშა აპარატი, ის ვერაფრით შეძლებდა მგზავრების გადმოყვანას სამაშველო ხომალდზე, რადგან „ტიტანს“ არ გააჩნია ლუკი. მისი ინოვაციური ნახშირბადის ბოჭკოების კომპოზიტისა და ტიტანის კორპუსი გათვლილია ექსტრემალური წნევის პირობებზე, მაგრამ მსგავსი დიზაინი მოითხოვს, რომ მგზავრები გარედან ჩავკეტოთ, ფაქტობრივად – „ამოვქოლოთ“.

ამ ხალხის გამოყვანა მხოლოდ წყლის ზედაპირზეა შესაძლებელი. ამგვარად, კიდევ ერთი შესაძლებლობა არსებობს: დისტანციურად მართვადმა უპილოტო წყალქვეშა აპარატმა, როგორღაც მოახერხოს „ტიტანის“ მიმაგრება და ზედაპირზე ამოყვანა.

არის რამე შანსი, რომ „ტიტანმა“ უკვე მოახერხა წყლის ზედაპირზე ამოსვლა და ეს ამბავი ჯერ არ შეგვიტყვია?

შესაძლებელია: „ტიტანს“ აქვს სარეზერვო უსაფრთხოების მექანიზმები, რომელთა დახმარებითაც ის მოიშორებს ბალასტს და ავტომატურად ამოვა ზედაპირზე თუ, ვთქვათ, სისტემის გაუმართაობაა ან პილოტია შეუძლოდ, მაგრამ მხოლოდ ზედაპირზე ამოსვლა მათ ვერ უშველის – რადგან აპარატს არ გააჩნია ლუკი და, შესაბამისად, მგზავრებს მოუწევთ, რომ კვლავ ის 96 საათის სამყოფი ჟანგბადი იკმარონ, სანამ სამაშველო ეკიპაჟი გამოჩნდება და „ტიტანს“ გარედან გახსნის.

საჰაერო საძიებო-სამაშველო ოპერაციებიც მიმდინარეობს, მაგრამ ისინი პატარა ფურგონის ზომის საგანს ეძებენ უკიდეგანო ოკეანეში და მათი შემჩნევა შესაძლოა მეტეოროლოგიურმა პირობებმაც გაართულოს.

როგორც ცნობილია, „ტიტანი“ კომპიუტერული თამაშების კონტროლერით იმართება. ეს რაღაც დაბალტექნოლოგიურად ჟღერს.

დიახ, „ტიტანი“ მართლაც Playstation-ის სათამაშო კონტროლერით იმართება. აშშ-ის სამხედრო ძალებიც კი Xbox 360-ის კონტროლერს იყენებენ ლაზერული ქვემეხების გასასროლად, უპილოტო საფრენი აპარატებისა თუ პერისკოპების სამართავად.

გადაურჩენიათ ვინმე წყალქვეშა ნავიდან ან წყალქვეშა აპარატიდან?

არაერთი ადამიანი იხსენებს „კურსკის“ კატასტროფას, როდესაც ტორპედო აუფეთქდა რუსული საზღვაო ძალების წყალქვეშა ნავს. ეკიპაჟის უამრავი წევრი აფეთქებას შეეწირა, ცოცხლად დარჩენილი 23 ადამიანი კი დაზიანებულ წყალქვეშა ნავზე ჩაიკეტა, 105 მეტრ სიღრმეზე, არქტიკული წრის წყლებში. 9 დღის შემდეგ, ბრიტანეთისა და ნორვეგიის სამაშველო ჯგუფების გამოჩენის დროისთვის, ეკიპაჟის 118-ივე წევრი დაღუპული იყო.

მაგრამ, ისტორიას ახსოვს ბედნიერი დასასრულის მქონე ამბავიც: 1973 წელს Pisces III, ორწევრიანი ეკიპაჟით, 76 საათის განმავლობაში იყო გამომწყვდეული ზღვის ფსკერზე, ირლანდიის სანაპიროსთან; როდესაც ის წყალქვეშა ნავებმა იპოვეს, მათ მხოლოდ 10 წუთის სამყოფი ჟანგბადი დარჩენოდათ – თუმცა ეს სამაშველო ოპერაცია მხოლოდ 480 მეტრ სიღრმეზე მიმდინარეობდა – „ტიტანიკი“ 3800 მეტრზე განისვენებს.