– რატომ არის საჭირო და რისთვის გამოგვადგება ეს ატლასი?

– საქართველოს ტყისა და მიწათსარგებლობის ელექტრონული ორენოვანი ატლასი შედგება ინტერაქციული რუკებისგან და მოიცავს მთელ რიგ მონაცემებს – აქვს სპეციფიკური ბლოგები, აპლიკაციები, ინფორმაცია მიწათსარგებლობასა და ტყის სექტორთან დაკავშირებით; მასში ასევე ჩაშენებულია Global Forest Watch-ის მუდმივი დაკვირვების სისტემა, რომელშიც ახლდება მონაცემები ხანძრებისა თუ მიწის კარგვის შესახებ. თუმცა, მთავარი ის არის, რომ ამ ატლასში პირველად შევძელით თავი მოგვეყარა ინფორმაციისთვის საქართველოს ტყეებისა და მიწათსარგებლობის შესახებ. ტყისა და მიწათსარგებლობის ატლასმა, ფაქტობრივად, ხელი უნდა შეუწყოს ამ სექტორში სწორი გეგმარების, აღსრულებისა და მონიტორინგის პროცესს იმ გეოსაინფორმაციო მონაცემებით, რომლებიც ატლასშია მოცემული.

ეს იქნება თანამედროვე ტექნოლოგიებზე დამყარებული სისტემა, რომელიც რაღაცის დამალვის ან შეცდომის დაშვების საშუალებას არ მოგვცემს.

თუმცა, ეს ატლასი არა მარტო სწორი მართვისთვის არის საჭირო, არამედ ის დაგვეხმარება ტყის აღდგენაშიც, ვინაიდან მასში თავმოყრილია ისეთი მონაცემებიც, როგორიც არის მიწის დეგრადაცია, ტყის ინვენტარიზაცია, ხე-ტყის არსებული ლიცენზიატები, წიაღის საბადოები, სატყეო უბნები, სანადირო მეურნეობები, დაცული ტერიტორიები თავისი კატეგორიებით და ა.შ. მოკლედ რომ ვთქვათ, ეს პლატფორმა აერთიანებს ფართო მასშტაბის მონაცემებს, რომლებიც ვიზუალიზებულია და ანალიზის ჩატარების საშუალებას იძლევა.

ისტორიული მონაცემების ციფრულ ფორმატში გადასატანად ხანგრძლივი, რთული და დიდი სამუშაო ჩატარდა. სამი-ოთხი წელი დაგვჭირდა, რომ სხვადასხვა ფორმატში არსებული ამ უზღვავი მონაცემებისთვის თავი მოგვეყარა და სისტემაში მოგვეყვანა.

თქვენ შეგიძლიათ:

– ვისთვის შეიქმნა ატლასი?

– ატლასის სამიზნე ჯგუფი ორ კატეგორიად შეიძლება გავყოთ – სახელმწიფო უწყებები და ქვეყნის მოსახლეობა. მაგალითად, პრემიერმინისტრს აინტერესებს, ქვეყნის რამდენი პროცენტი უჭირავს ტყეს. იმის მაგივრად, რომ დარეკოს მინისტრთან, რომელმაც, თავის მხრივ, უნდა დაურეკოს შესაბამის თანამშრომელს, პირდაპირ შევა ტყისა და მიწათსარგებლობის ატლასის გვერდზე და მიიღებს საჭირო ინფორმაციას. ასევე მარტივად შეძლებს საქართველოს ნებისმიერ წერტილში მცხოვრები გლეხი, საკუთარ მუნიციპალიტეტში იმ წუთში არსებული მდგომარეობის შესახებ მიიღოს ინფორმაცია. ამასთანავე, აქ თავმოყრილი ინფორმაცია შეიძლება გამოიყენონ სტუდენტებმა სამაგისტრო ნაშრომებისთვის და პროფესორ-მასწავლებლებმა სალექციო კურსის მოსამზადებლად. 

გამოდის, რომ ატლასი ფართო აუდიტორიაზეა გათვლილი და მისი გამოყენება ძალიან მარტივია, ინტერაქციული რუკა კი მუდმივად ახლდება სატელიტიდან მიღებული მონაცემებით. თუმცა, მაინც ვიტყოდი, რომ მთავარი სამიზნე ჯგუფი სწორედ სახელმწიფო სტრუქტურებია.

ასევე აღსანიშნავია, რომ სახელმწიფო ახლა მუშაობს ტყის ინფორმაციისა და მონიტორინგის სისტემის (Forest Information and Monitoring System – FIMS) დანერგვაზე, რომლისთვისაც მან გერმანიის მთავრობის მხარდაჭერით მილიონ ევროზე მეტი ღირებულების მქონე IT ინფრასტრუქტურა შეისყიდა. ახლა მუშავდება მოდულები და ამ სისტემაში თავს მოიყრის ტყის მართვასთან დაკავშირებული ყველა ინფორმაცია. საქართველოს მთავრობის მიერ მიღებული ტყის ახალი კოდექსის თანახმად, სატყეო სააგენტოებისთვის სავალდებულო ხდება მომდევნო ათი წლის გეგმის წინასწარ წარდგენა. გეგმაში დეტალურად უნდა იყოს გაწერილი, თუ რა უნდა გაკეთდეს ქვეყანაში მომდევნო ათი წლის განმავლობაში ტყის აღდგენის, მოვლის, მავნებლებთან ბრძოლის, ხანძრის პრევენციის, ხე-ტყის დამზადების, მოსახლეობის მომარაგების, რეკრეაციის, ტურიზმის, ხე-ტყის მიმოცვლის მიმართულებით. ყველა ეს ბაზა სწორედ FIMS-ში მოიყრის თავს, რათა სამინისტრომ შეძლოს სწორად დაგეგმოს ტყის პოლიტიკა.

FIMS-ის ვიზუალიზება კი სწორედ ტყისა და მიწათსარგებლობის ატლასის ვებგვერდზე  მოხდება, რაც იმას ნიშნავს, რომ ტყის სექტორში არსებული უკვე დამუშავებული, საჯარო ინფორმაცია ხელმისაწვდომი გახდება ყველასთვის სწორედ ტყისა და მიწათსარგებლობის ატლასის გამოყენებით.

დამუშავების პროცესში არსებული ინფორმაციისა და მონაცემებზე დაშვების სხვადასხვა დონე იარსებებს.

– ვინ იქნება ატლასის მართვასა და მის ტექნიკურ გამართულობაზე პასუხისმგებელი?

– სამინისტრო. ჩვენ ვართ იმაზე პასუხისმგებელნი, რომ ამ ატლასმა იმუშაოს და ის იყოს მუდმივად განახლებადი, რათა როგორც შიდა უწყებებს, ისე საზოგადოებას, მუდმივად ჰქონდეს წვდომა ინფორმაციაზე ტყეების შესახებ.

უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ ატლასი და FIMS-ი გვაძლევს მუდმივი ანალიზისა და მონიტორინგის საშუალებას. მოდულებმა, რომლებიც ახლა იქმნება, უნდა აამუშაოს სატყეო სექტორი, „მიუთითოს“, რომ, მაგალითად, 2026 წლისთვის ტყის ამდენი პროცენტია გასაახლებელი, რომ აქ არის სარეკრეაციო პოტენციალი, აქ კი მოსახლეობისთვის ბილიკებია გასაყვანი…

რის დათვალიერება შეგიძლიათ ატლასში

ეს სისტემა უკვე მყარ საფუძველს მოგვცემს სატყეო სექტორის რეფორმისა და გარემოსდაცვითი ღონისძიებების გასატარებლად, რადგან ეს იქნება თანამედროვე ტექნოლოგიებზე დამყარებული სისტემა, რომელიც რაღაცის დამალვის ან შეცდომის დაშვების საშუალებას არ მოგვცემს. ყველაფერი გამჭვირვალედ წარიმართება და, რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, სახელმწიფოს გაუმარტივდება საერთაშორისო კონვენციებისა და კლიმატის ცვლილების პროცესების მონიტორინგისას ანგარიშების მომზადება.

– ბმულზე „ღია მონაცემთა პორტალი“ გადასვლისას ერთ-ერთ კატეგორიად ბიომრავალფეროვნებაც გვხვდება. რა ოდენობით არის ჩართული ტყის ატლასში ბიომრავალფეროვნების კომპონენტი?

– დიახ, აქ არის მოცემული ჰაბიტატები კლასიფიკაციების მიხედვით – საქართველოს ზურმუხტის ქსელი, ჭაობები და ასე შემდეგ. გადაწყვეტილების მიღებისას კონკრეტული ადგილის მონიშვნით ჩვენ შეგვიძლია მოვიძიოთ ზოგადი ინფორმაცია და გავაკეთოთ ე.წ. პრიორიტეტების სია. ჩვენ ახლა ვმუშაობთ იმაზე, რომ ბიომრავალფეროვნების მონიტორინგის სისტემაც ჩავაშენოთ FIMS-ში და შემდგომ ავსახოთ ატლასის ვებგვერდზე.

ეს ატლასი დაგვეხმარება ტყის აღდგენასა და მოვლაში, მასში გაერთიანებულია ფართო მასშტაბის მონაცემები, რომლებიც ანალიზის ჩატარების საშუალებას იძლევა.

– ტექნიკურად რამდენად ავტომატიზებულია სისტემა? რა ადამიანური რესურსია საჭირო მის სამართავად?

– ატლასის IT უზრუნველყოფას ახორციელებს სამინისტრო და ის რამდენიმე პირი, რომელიც Global Forest Watch-ის პროექტის ფარგლებში გვეხმარება, ხოლო რაც შეეხება მთავარი მონაცემების დამუშავებასა და განთავსებას, პასუხისმგებელნი ვართ ჩვენ და ის გუნდი, რომელშიც შესაბამისი სახელმწიფო უწყებებიდან გამოყოფილი სპეციალისტები შედიან. აქვე გეტყვით, რომ FIMS-ისთვის ახლა იწერება პროექტი ტყის აღრიცხვისა და მონიტორინგის შესახებ, რომელიც უკვე საკანონმდებლო ვალდებულებას უჩენს ყველა შესაბამის უწყებას, იმუშაოს FIMS-თან და ატლასთან.

– წარმატებას გისურვებთ ამ მართლაც მნიშვნელოვან საქმეში. ხომ არ დაამატებდით რამეს?

– ვფიქრობ, რომ ეს ატლასი არის სატყეო სექტორის რეფორმის ფარგლებში შექმნილი ერთ-ერთი გამორჩეული მნიშვნელობის მქონე პროდუქტი, რომელიც სერიოზულ დამუშავებას და მუდმივ მხარდაჭერას საჭიროებს. მოხარული ვარ, რომ რეფორმის პროცესი თანმიმდევრულად მიდის. ჩემი აზრით, ამ პროცესში ბიომრავალფეროვნების კომპონენტის ინტეგრირება კარგი და სწორი ნაბიჯი იქნება, თუნდაც ევროკავშირთან ასოცირების პროცესთან მიმართებითაც.

ატლასი შეიქმნა საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს დაკვეთით მსოფლიო რესურსების ინსტიტუტის მიერ CENN-თან თანამშრომლობით, გლობალური Global Forest Watch-ის პროექტის ფარგლებში გარემოსდაცვითი ფონდის მხარდაჭერით (GEF).